Τρίτη και 13: Γιατί θεωρείται γρουσούζικη μέρα

Η Τρίτη και 13 θεωρείται γρουσούζικη στην πατρίδα μας, αλλά και σε αρκετούς ισπανόφωνους λαούς. Οι Αγγλοσάξονες και οι Αμερικάνοι θεωρούν την Παρασκευή και 13 ως γκαντέμικη ημέρα. Οι Ισπανοί λένε «Την Τρίτη μην παντρεύεσαι και μην ξεκινάς ταξίδι», θεωρώντας την εξαιρετικά κακότυχη. Στην Ελλάδα, όμως, οι ρίζες του… κακού βρίσκονται στα βιβλία της Ιστορίας και στα άστρα.
Το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού 1 σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου.

Με ποια ιστορικά γεγονότα συνδέεται

Η επικρατέστερη άποψη είναι πως η Τρίτη και 13 θεωρείται γρουσούζικη, διότι την Τρίτη 29 Μαΐου 1453 έγινε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Βέβαια, το ημερολόγιο έδειχνε 29, και όχι 13, αλλά το άθροισμα των ψηφίων του 1453 δίνει 13. Η συγκεκριμένη άποψη, όμως, μάλλον οφείλεται στην ανάγκη να βρεθεί η αιτία που συνέβη το γεγονός της Άλωσης.
Όσον αφορά τα ιστορικά γεγονότα, ισχυρότερο έρεισμα φαίνεται να έχει η θεωρία πως η Τρίτη και 13 είναι γκαντέμικη, διότι την Τρίτη 13 Απριλίου 1204 έγινε η Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους.
Όπως παρατηρεί ο “πατέρας” της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαος Πολίτης (1852-1921), η ερμηνεία αυτή είναι υστερογενής, αφού και οι σύγχρονοι στην Άλωση απέδωσαν την εθνική εκείνη συμφορά στην ολέθρια επίδραση της ημέρας. Μαρτυρία για την πρόληψη αυτή υπάρχει ήδη από το 1164.
Η εξήγηση της δεισιδαιμονίας πρέπει να αναζητηθεί, κατά τον Νικόλαο Πολίτη, σε αστρολογικές προβλέψεις. Σύμφωνα με αυτές, την Τρίτη κυρίαρχος είναι ο πλανήτης Άρης, ενώ σε κάποια ώρα της ημέρας (η «κακιά ώρα») επικρατεί μαζί με τον πλανήτη Κρόνο. Γι’ αυτό η ώρα αυτή καθίσταται ιδιαίτερα επικίνδυνη. Επειδή, όμως, κανείς δεν μπορεί να την προσδιορίσει, ολόκληρη η Τρίτη αντιμετωπίζεται ως αποφράς ημέρα.

Τρίτη και 13 στον κινηματογράφο

Τη γρουσούζικη ημέρα έχει τιμήσει και ο ελληνικός κινηματογράφος με την κωμική ταινία του 1963, «Τρίτη και 13», στην οποία πρωταγωνιστούσε ο «προληπτικός» Νίκος Σταυρίδης και το «γούρι του», ο Γιάννης Γκιωνάκης.

Η ταινία είναι σε σενάριο των Γιώργου Λαζαρίδη-Γιώργου Ρούσσου και σε σκηνοθεσία του Ορέστη Λάσκου, μας παρουσιάζει την καθημερινότητα ενός προληπτικού πολιτικού μηχανικού, του Νίκου Σταυρίδη, που βρίσκει το «γούρι» του στο πρόσωπο ενός παλιού του συμμαθητή -τον ρόλο τον οποίο έχει ο Γιάννης Γκιωνάκης- πολύ φτωχού, αλλά και πολύ φιλόδοξου.