Κρύο ντους: Τα πιθανά οφέλη για την υγεία, σύμφωνα με την επιστήμη

Υπάρχουν ενδείξεις ότι το κρύο ντους μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα, με βάση επιστημονικά και ανέκδοτα στοιχεία.
Μπορεί να έχετε δει ανθρώπους να πηδούν σε παγωμένα νερά ή να κάνουν λουτρά πάγου, υποστηρίζοντας ότι το κρύο μπάνιο κάνει καλό στην υγεία της καρδιάς, στου μυς, το στρες και πολλά άλλα. Τι λένε, όμως, οι ειδικοί;
Η έρευνα που έχει γίνει είναι πολύ, πολύ λίγη σε ό,τι αφορά το κρύο ντους, λέει ο Corey Simon, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα ορθοπεδικής χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Duke και συνεργάτης του Κέντρου Γήρανσης του Duke. Υπάρχουν τουλάχιστον 100 μελέτες, μερικές από τις οποίες έχουν γίνει πριν από δεκαετίες ή έχουν μεθοδολογικά προβλήματα, και οι περισσότερες από αυτές είχαν χαμηλό αριθμό συμμετεχόντων, οι οποίοι ήταν συνήθως υγιείς νεότεροι ενήλικες, προσθέτει.
Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες ενδείξεις που, σύμφωνα με τους ειδικούς, δείχνουν ότι το κρύο ντους μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα, με βάση τα επιστημονικά και ανέκδοτα στοιχεία που υπάρχουν, συμπληρώνει.

Ψυχική και καρδιακή υγεία

Ο Simon πιστεύει ότι τα περισσότερα από τα οφέλη του κρύου ντους προέρχονται από την ψυχολογική διαδικασία προσαρμογής και υπέρβασης ενός στρεσογόνου παράγοντα που, σε αυτήν την περίπτωση, δεν είναι άλλος από το κρύο νερό.
Η θεωρία αυτή πηγάζει από τα αποτελέσματα μελετών που έχουν γίνει για κρύο ντους. Οι συμμετέχοντες που έκαναν ντους με θερμοκρασία νερού από 10 έως 14 βαθμούς Κελσίου για έως και ένα λεπτό καθημερινά για δύο εβδομάδες ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα στρες από την ομάδα ελέγχου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Psychology.
Τα οφέλη ήταν ισχυρότερα όταν οι συμμετέχοντες έκαναν το ντους τους αφού έκαναν μερικούς γύρους τεχνικής αναπνοής που περιλάμβανε βαθιά αναπνοή, εκπνοή και κράτημα της αναπνοής.
Το κρύο ντους μπορεί επίσης να βελτιώσει τη διάθεση και την ενέργεια ή την πνευματική εγρήγορση, κάτι που έχει βιώσει η δρ Rachelle Reed, φυσιολόγος άσκησης στην Αθήνα της Τζόρτζια.
«Αισθάνεσαι έναν ενθουσιασμό και αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται, εν μέρει τουλάχιστον, στην αύξηση των νευροδιαβιβαστών της επινεφρίνης, της νορεπινεφρίνης και της ντοπαμίνης», εξηγεί.
Τα ψυχολογικά αυτά οφέλη μπορεί επίσης να είναι και ο πρωταρχικός λόγος που μερικοί άνθρωποι αισθάνονται ότι το κρύο ντους τους κάνει να πονούν λιγότερο, δεδομένου ότι η ψυχολογική δυσφορία παίζει σημαντικό ρόλο στον πόνο, λέει ο Simon.
Κατά τη διάρκεια της κρυοθεραπείας, το σοκ της θερμοκρασίας μπορεί για λίγο να στρεσάρει το καρδιαγγειακό σύστημα, να αυξάνει την αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό και τον ρυθμό της αναπνοής, ανέφεραν οι ειδικοί. Αλλά η τόνωση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη ροή αίματος, καθώς το σώμα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια για να επιστρέψει στην κανονική του κατάσταση και να ζεσταθεί, λέει η Reed. Το κρύο ντους θα μπορούσε, θεωρητικά, να έχει, σε κάποιο βαθμό, το ίδιο αποτέλεσμα.
Τούτου λεχθέντος, άτομα που έχουν καρδιαγγειακά προβλήματα, κυκλοφορικά προβλήματα, αισθητηριακά προβλήματα -όπως σύνδρομο Raynaud ή νευροπάθεια- ή διαβήτη δεν πρέπει να κάνουν κρύα ντους αν δεν έχουν συμβουλευτεί τον γιατρό τους, λένε οι ειδικοί. Το ίδιο ισχύει για τις εγκύους, όσους έχουν κάνει πρόσφατα χειρουργική επέμβαση, αλλά και τους ανθρώπους που βρίσκονται υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών.
Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν χάσει τη ζωή τους από την κρυοθεραπεία, λέει ο Simon, επομένως ο κίνδυνος δεν πρέπει να αγνοηθεί.

Ανοσοποιητικό σύστημα

Το κρύο ντους μπορεί επίσης να βοηθήσει στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Σε μελέτη που έγινε τον Μάιο του 2014, οι συγγραφείς εξέτασαν εάν το ανοσοποιητικό σύστημα μιας μικρής ομάδας Ολλανδών μπορούσε να βελτιωθεί με τον διαλογισμό, τις βαθιές αναπνοές και τα κρύα ντους για 10 ημέρες. Όταν οι συγγραφείς προκάλεσαν στους συμμετέχοντες βακτηριακή λοίμωξη μέσω ένεσης, οι συμμετέχοντες που είχαν χρησιμοποιήσει τις τεχνικές ευεξίας είχαν λιγότερα συμπτώματα. Οι ίδιοι παρήγαγαν επίσης περισσότερες αντιφλεγμονώδεις χημικές ουσίες και λιγότερες φλεγμονώδεις πρωτεΐνες ως απάντηση στη λοίμωξη.
Αλλά ο Simon δεν είναι σίγουρος ότι αυτό το αποτέλεσμα είναι εντελώς θετικό, καθώς πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η μείωση της φλεγμονώδους απόκρισης μπορεί να παρατείνει ή να αποτρέψει την ανάρρωση, λέει. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον ίδιο είναι η χρόνια φλεγμονή, όχι η οξεία φλεγμονή. Η ολλανδική μελέτη δεν δείχνει επίσης πόσο επηρέασε το ανοσοποιητικό κάθε μία από τις τρεις τεχνικές ξεχωριστά: ο διαλογισμός, οι βαθιές αναπνοές και τα κρύα ντους.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το CNN, μελέτη του 2016 στην Ολλανδία διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που έκαναν κρύο ντους για 30 έως 90 δευτερόλεπτα παρουσίασαν μείωση 29% στον χρόνο απουσίας από την εργασία λόγω ασθένειας. Υπήρξαν επίσης ανέκδοτες αναφορές ότι αρρωσταίνεις λιγότερο συχνά όταν κάνεις κρύο ντους.
Το κρύο ντους θα μπορούσε να είναι ευεργετικό όσον αφορά τη φυσική κατάσταση ως ένας τρόπος για την ανακούφιση του μυϊκού πόνου – αλλά όχι αμέσως μετά από μια προπόνηση με αντιστάσεις, λέει η Reed.
Επιπλέον, το κρύο ντους μπορεί να αυξάνει προσωρινά τον μεταβολισμό, αλλά δεν έχει συνδεθεί με την απώλεια βάρους.

Κάνοντας ένα κρύο ντους

Εάν θέλετε να δοκιμάσετε να κάνετε κρύο ντους και ο γιατρός το επιτρέπει, ξεκινήστε με μικρά βήματα.
Το νερό στις μελέτες τείνει να είναι από 10 έως 15,5 βαθμούς Κελσίου, αλλά δεν χρειάζεται θερμόμετρο.
Η γρήγορη μετάβαση από το ζεστό στο κρύο θα μπορούσε να είναι πολύ σοκαριστική, οπότε είναι ευκολότερο να περάσετε από το χλιαρό νερό στο κρύο.
Δεκαπέντε έως 30 δευτερόλεπτα έκθεσης στο κρύο είναι καλά για αρχή, λέει η Reed. Μετά από αυτό, δοκιμάστε να προσθέτετε περίπου 15 δευτερόλεπτα κάθε λίγες εβδομάδες.
Καθώς αυξάνετε το επίπεδο ανοχής σας, η ελεγχόμενη αναπνοή μπορεί να σας βοηθήσει να αισθάνεστε ήρεμοι στο ντους. Μην κρατάτε, όμως, την αναπνοή σας για πολλή ώρα. Μία καλή μέθοδος είναι να εισπνέετε για 4 δευτερόλεπτα, να κρατάτε την αναπνοή σας επίσης για 4 δευτερόλεπτα, να εκπνέετε για 4 δευτερόλεπτα και να κρατάτε για τον ίδιο χρόνο.
Δώστε προσοχή σε ό,τι σας λέει το σώμα σας και σε σημάδια που δείχνουν ότι πρέπει να σταματήσετε.
Οι Simon και ο Reed δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα ότι το κρύο ντους είναι ένας σίγουρος τρόπος για να βελτιώσετε τη συνολική υγεία σας, αλλά πιστεύουν ότι σε έναν αγχωτικό κόσμο, η πρακτική αυτή μπορεί να είναι μια καλή προσθήκη σε ένα βασικό επίπεδο υγείας που υποστηρίζεται ήδη από τα βασικά: διατροφή, ενυδάτωση, σωματική δραστηριότητα και ύπνο.



CNN