Σύμφυτο. Φυτά και βότανα της ελληνικής γης και θεραπευτική χρήση αυτών

Το σύμφυτο ή στεκούλι (λατινική ονομασία: symphytum officinalis) είναι πολυετές φυτό που μπορεί να φτάσει σε ύψος μέχρι το ένα μέτρο και ανήκει στην οικογένεια των βοραγιοειδών. Είναι αειθαλές με παχιά ανάγλυφα φύλλα και άνθη άσπρα ή μωβ που μοιάζουν με καμπανάκια. Είναι είναι ιθαγενές φυτό της Ευρώπης, καλλιεργείται σε όλες τις εύκρατες περιοχές του κόσμου συμπεριλαμβανόμενων και αυτών της ανατολικής Ασίας της Β. Αμερικής και Αυστραλίας. Ευδοκιμεί σε υγρά, βαλτώδη μέρη (λίμνες, ρεματιές κλπ). Τα χρησιμοποιούμενα μέρη του φυτού είναι οι ρίζες, τα άνθη και τα φύλλα.
Τα υπέργεια μέρη του φυτού είναι πλούσια σε αντιφλεγμονώδεις και στυπτικές ουσίες ενώ η ρίζα πλούσια σε αλλαντοΐνες. Τα υπέργεια μέρη του φυτού συλλέγονται την άνοιξη ενώ η ρίζα το φθινόπωρο.Το σύμφυτο περιέχει αλλαντοΐνη, γλίσχρασμα, τριτερπενοειδή, φαινολικά οξέα, ασπαριγίνη, αλκαλοειδή και ταννίνες. Το όνομα του σύμφυτου μαρτυρεί την παραδοσιακή του χρήση ως συγκολλητικό των σπασμένων οστών.

Χρήσεις:

Το βότανο παλαιότερα χρησιμοποιούταν για την θεραπεία των ελκών στο στομάχι, του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου και για μια σειρά αναπνευστικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων της βρογχίτιδας και της πλευρίτιδας. Η ικανότητα του σύμφυτου να υποστηρίζει την επούλωση των μωλώπων, των διαστρεμμάτων, των ραγισμένων και σπασμένων οστών είναι γνωστή εδώ και χιλιάδες χρόνια. Βοηθάει τους συνδέσμους και τα οστά να συγκολληθούν σταθερά. Επίσης έχει αντιγηραντικές ιδιότητες, χρησιμεύει για την αντιμετώπιση της ακμής, αλλά και των ουλών που μένουν μετά τα σπυράκια. Μια κομπρέσσα με σύμφυτο, που θα τοποθετηθεί επάνω στο πόδι με διάστρεμμα, μπορεί να μειώσει σημαντικά την σοβαρότητα του τραυματισμού. Ο συνδιασμός των ταννινών και του γλισχράσματος συντελεί στην καταπράυνση των μωλώπων και των εκδορών.Το λάδι του σύμφυτου ή η αλοιφή του χρησιμοποιούνται για την θεραπεία της ακμής ή των καλόγερων και για να ανακουφίσουν την ψωρίαση. Είναι επίσης χρήσιμο στην θεραπεία των ουλών.
Σύμφωνα με έρευνες η αλλαντοίνη που περιέχει το σύμφυτο είναι ένας πολλαπλασιαστής των κυττάρων που βοηθάει στην αποκατάσταση των κατεστραμμένων ιστών. Το ροζμαρινικό οξύ παρουσιάζει σημαντική αντιφλεγμονώδη δράση μεταξύ και των άλλων φαινολικών οξέων που περιέχονται στο βότανο.
Σύμφωνα με μια άλλη ερεύνα στην ρίζα του φυτού υπάρχουν αλκαλοειδή της πυρρολυζιδίνης που είναι τοξικά για το συκώτι, γι αυτό δεν πρέπει να την χρησιμοποιούμε εσωτερικά. Τα υπέργεια μέρη του φυτού θεωρούνται ασφαλή για εσωτερική χρήση.

Βασικά Παρασκευάσματα:

Ένα τρόπος παρασκευής είναι το έγχυμα σε έλαιο (εν ψυχρώ). Για την παρασκευή του ελαίου χρησιμοποιούμε τα υπέργεια μέρη του νωπού βοτάνου(φύλλα, κλαδιά, άνθη ) που πριν λίγο έχουν συλλεχθεί, τοποθετώντας τα χωρίς να τα πιέζουμε σε ένα γυάλινο δοχείο με καπάκι (π.χ. βάζο) . Έπειτα γεμίζουμε το δοχείο με ελαιόλαδο έτσι ώστε να καλύπτει το λάδι το βότανο. Το τοποθετούμε σε άμεσο ηλιακό φώς για 15 – 25 ημέρες ηλιοφάνειας περίπου. Κατα την διάρκεια των ημερών αυτών προσέχουμε να είναι το φυτό καλυμμένο με το λάδι για να μην μουχλιάσει. Τέλος στραγγίζουμε και βάζουμε το λάδι σε γυάλινα μπουκάλια ώστε να είναι έτοιμο για χρήση. Το έγχυμα σε έλαιο χρησιμοποιείται για εξωτερική χρήση σε μώλωπες διαστρέμματα, καταγματα κλπ.
Το βάμμα από την ρίζα του φυτού χρησιμοποιείται για την ακμή και τους καλόγερους (χρήση εξωτερική). Για την παρασκευή του βάμματος χρησιμοποιούμε τεμαχισμένη νωπή ή ξερή ρίζα του φυτού την οποία τοποθετούμε μέσα σε αλκοόλ (αναλογία 1/5 , ένα μέρος φυτού σε 5 μέρη αλκοόλ) σε γυάλινο σκεύος με καπάκι. Αφού καλύψουμε πλήρως το φυτό με αλκοόλ περιμένουμε αναδεύοντας ελαφρώς καθημερινά για 14 ημέρες. Έπειτα περνάμε το υγρό μίγμα από διηθητικό χαρτί πιέζοντας και τα στερεά μέρη του εμβαπτιζόμενου φυτού μέχρι να αποδεσμεύσουν όλο το υγρό περιεχόμενό τους. Το βάμμα φυλάσσεται σε σκουρόχρωμα μπουκάλια για περίπου 2 χρόνια, και θεωρείται η ισχυρότερη από τις άλλες μεθόδους παρασκευής.
Το αφέψημα από τα υπέργεια και υπόγεια μέρη του φυτού μπορεί να παραχθεί βράζοντας το φυτό για περίπου 25 λεπτά. Έπειτα στραγγίζουμε και κρυώνουμε εως ότου να γίνει χλιαρό το υγρό. Το τοποθετούμε επάνω στο κάταγμα ως κομπρέσα για 1ώρα περίπου και το κάνουμε αυτό 3 φορές την ημέρα. Μπορούμε στα μεσοδιαστήματα να βάζουμε και λάδι από έγχυμα σύμφυτου ή άλλα βοηθητικά βότανα όπως το κρεμμύδι.

Γ.Π.



πηγή