«Σταματήστε τον κόσμο, θέλω να κατέβω»...φώναζε συχνά η Μαφάλντα, η δημοφιλής 6χρονη ηρωίδα του πασίγνωστου ομώνυμου κόμικ μέσα από το οποίο πολλά παιδιά, σε ολόκληρη την υφήλιο, ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τις έννοιες αδικία, πόλεμος, πολιτική, βία, φεμινισμός αλλά και ελευθερία και ανθρώπινα δικαιώματα και ελπίδα. Η στρουμπουλή αυτή πιτσιρίκα με τα φουντωτά μαύρα μαλλιά και τον φιόγκο στο κεφάλι αποτέλεσε όμως, πρωτίστως, την εκφραστική διέξοδο του δημιουργού της, του Αργεντίνου καρτουνίστα Joaquin Salvador Lavado, γνωστός στο διεθνές κοινό με το ψευδώνυμο Quino, που έφυγε χθες από τη ζωή, σε ηλικία 88 ετών, σκορπίζοντας συγκίνηση στους απανταχού φίλους της διάσημης και τετραπέρατης μικρής πρωταγωνίστριάς του που αποφάσισε να μείνει για πάντα παιδί.
Ήταν 29 Σεπτεμβρίου του 1964 όταν η μορφή της Μαφάλντα τυπώθηκε για πρώτη φορά στο χαρτί και συγκεκριμένα στις σελίδες του αργεντίνικου περιοδικού Primera Plana. Έναν χρόνο αργότερα το κόμικ μετακομίζει στην εφημερίδα El Mundo και η παρέα της Μαφάλντα μεγαλώνει καθώς, εκτός από την ίδια και τους γονείς της, προστίθενται κι άλλοι χαρακτήρες, οι φίλοι της Μανολίτο, Σουζαμίτο και Μιγκελίτο. Εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να είναι ένα ακόμη κοινό παιδικό κόμικ. Από την πρώτη κιόλας σελίδα του, ωστόσο, αντιλαμβανόταν κανείς, πως πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό. Γιατί η Μαφάλντα δεν ήταν σαν τα άλλα κορίτσια της ηλικίας της. Οι ερωτήσεις της, οι απορίες της, οι παρατηρήσεις της, αν και διατυπωμένες άμεσα και με παιδική αφέλεια, άγγιζαν πολύ σημαντικά, ενίοτε, και απαγορευμένα για την εποχή θέματα. Προσπαθώντας να κατανοήσει τον κόσμο των μεγάλων έρχεται αντιμέτωπη με την πλάνη που οι ίδιοι οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει προκειμένου να εξυπηρετούν τα προσωπικά τους συμφέροντα. Παλεύει λοιπόν και διεκδικεί με πάθος το δικαίωμά της να μείνει μακριά από το ψέμα, τη διαφθορά, την αδικία. Παραδίδει, δηλαδή, πολύτιμα μαθήματα ζωής!
Αυτός ήταν, εξάλλου, και ο βαθύτερος στόχος του δημιουργού της όταν την εμπνεύστηκε: να φτιάξει ένα έργο κατά βάση πολιτικό, και με έντονο εκπαιδευτικό χαρακτήρα χρησιμοποιώντας, για λόγους απενοχοποίησης, τις ασταμάτητες απορίες μιας μικρής 6χρονης αλλά και το χιούμορ για να θίξει τα πλέον σοβαρά θέματα που απασχολούσαν και συνεχίζουν, μέχρι σήμερα, να βασανίζουν αυτόν τον κόσμο. Γι' αυτό, άλλωστε, και ο ίδιος προτιμούσε να χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως «έναν δημοσιογράφο που ζωγραφίζει»! Και η Μαφάλντα ήταν ακριβώς σαν κι εκείνον: κυνική αλλά στο βάθος αισιόδοξη, ώριμη αλλά κατά βάθος παιδί! Μέσα από δικά της, αχόρταγα παιδικά μάτια ο Quino, και μαζί του αμέτρητοι αναγνώστες και τηλεθεατές, είδαν χωρίς παρωπίδες τον αληθινό κόσμο, στηλίτευσαν τα κακώς κείμενά του, κι ονειρεύτηκαν έναν άλλο, καλύτερο, πιο δίκαιο, πιο όμορφο.
Οι σπουδαίες ατάκες της Μαφάλντα είναι αμέτρητες και παραπέμπουν αυτόματα σε φιλοσοφικούς στοχασμούς απλοϊκά διατυπωμένους: Από το διαχρονικά επίκαιρο «Έτσι που πάμε, αυτή η χώρα θα φύγει στο εξωτερικό» και το «Όλοι πιστεύουμε σ' αυτή τη χώρα, αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι αν, σε αυτό το σημείο η χώρα πιστεύει σε μάς» μέχρι το «Το να δουλεύεις για να μπορείς να ζήσεις είναι εντάξει. Αλλά γιατί αυτή τη ζωή που κερδίζεις δουλεύοντας θα πρέπει να την χαραμίζεις με το να δουλεύεις για την κερδίζεις;» μέχρι το «Το επείγον, δεν αφήνει χρόνο στο σημαντικό»...! Πώς να ξεχάσουμε επίσης την περίφημη φεμινιστική ατάκα που πέταξε στην νοικοκυρά μητέρα της την στιγμή που μαγείρευε...: «Μαμά, τί θα ήθελες να κάνεις αν ζούσες πραγματικά;»
Οι περιπέτειες της δαιμόνιας μικρής που έπαιζε στους δρόμους του Μπουένος Άϊρες με τους φίλους της ανακαλύπτοντας, ταυτόχρονα, τον κόσμο, διακόπηκαν, ξαφνικά, το 1973, σε μια εποχή που οι μεγάλες αλήθειες που έλεγε ενοχλούσαν πολλούς: «Εάν συνέχιζα να ζωγραφίζω τη Μαφάλντα, θα έπαιρνα ως απάντηση μία σφαίρα» είχε εξομολογηθεί ο δημιουργός της ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να φύγει άρον - άρον για την Ιταλία μετά από απειλές που δέχτηκε.
Η Μαφάλντα, παρόλα αυτά, αποδείχτηκε πολύ σκληρή για να πεθάνει. Διέγραψε μια νέα καριέρα στην τηλεόραση ενώ κόμικ και τα βιβλία της συνεχίζουν να μεγαλώνουν και κυρίως να εκπαιδεύουν γενιές. Ποιο είναι το μεγάλο μυστικό της επιτυχίας της; «Ίσως το ότι πολλά από τα θέματα που την απασχολούσαν δεν έχουν βρει ακόμη λύση» απαντούσε πριν λίγα χρόνια» ο Quino.
Αποχαιρετούμε λοιπόν τον «μπαμπά» της Μαφάλντα με μια αγαπημένη δική της φράση: «Ας ονειρευτούμε παιδιά! Γιατί αν κάποιος δεν βιαστεί να αλλάξει τον κόσμο, τότε έρχεται ο κόσμος και αλλάζει εκείνον»!
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου