Η περίοδος της Αναγέννησης είναι αυτή που δίνει τα εργαλεία στην παιδεία να σπάσει το τσόφλι και να ανοιχτεί στον πραγματικό κόσμο, καταλαμβάνοντας χώρο και ρόλο:
- άνθιση τεχνών και επιστημών (πυξίδα / τηλεσκόπιο/ ρολόι)
- τυπογραφία (διάδοση λόγου/ ιδεών, μείωση αναλφαβητισμού, αμφισβήτηση θρησκευτικών στερεοτύπων και αυθεντίας εγγράμματων)
- Φορητό βιβλίο (ρήγματα σε κλειστές κοινωνίες, διάδοση γνώσης και νέων ρευμάτων αντίληψης του φυσικού κόσμου και της κοινωνίας)
Στα θετικά της βιομηχανικής εκπαίδευσης συγκαταλέγεται η κοινωνική άνοδος, οι οικονομικές ευκαιρίες και οι συνθήκες για πιο δημοκρατικές κοινωνίες. Στα μειονεκτήματα καταγράφεται η προσομοίωση με την βιομηχανική επανάσταση, καθώς φτιάχνονται σχολεία-εργοστάσια με ειδικές εγκαταστάσεις και διαχωρισμός από τον έξω κόσμο, καθορισμένες ώρες λειτουργίας, ίδιες ηλικίες, κοινές κλίμακες προόδου.
Έχοντας ήδη εισέλθει στη μεταβιομηχανική εποχή της τεχνολογίας και της πληροφορίας, η εκπαίδευση βιομηχανικού τύπου πνέει τα λοίσθια, καθώς είναι γραμμική, άνιση και ανεπίκαιρη.
Χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο που θα αφομοιώνει την συναισθηματική και την ψηφιακή νοημοσύνη [IQ + EQ + DQ], ένα νέο πρότυπο εκπαίδευσης που θα βγάζει το παιδί από το βιομηχανικό κλουβί (τυποποιημένη, γραμμική εκπαίδευση) και θα του δίνει τα απαραίτητα εφόδια στο προσωπικό (ατομικές δεξιότητες, ταλέντα/ευαισθησίες), πολιτιστικό (κατανόηση του κόσμου), τεχνολογικό (εφόδια για τη νέα εποχή /προσαρμογή στο σύγχρονο ψηφιακό κόσμο) και οικονομικό (αγορά εργασίας) πεδίο.
Στην Ελλάδα, η παιδεία είναι ένα κλειστό σύστημα ελάχιστα αλληλεπιδραστικό μεταξύ των εκπαιδευτικών βαθμίδων, χωρίς καλή επικοινωνία με το πολιτιστικό και κοινωνικό συγκείμενο και άρα χωρίς δυνατότητα ανατροφοδοτικής κριτικής για το προϊόν που προσφέρει.
Δίνεται έμφαση στην πληροφορία και όχι στη γνώση (στοίχημα να ξέρεις καλά λίγα και όχι λίγα για πολλά), ενώ η υποχρεωτική εκπαίδευση παραμένει ασπόνδυλη. Είναι δε εμφανής η υστέρηση στην πολιτισμική ενσωμάτωση και την τεχνολογική αφομοίωση.
Το σχολείο πρέπει σταδιακά και στη βάση ενός εθνικού σχεδίου για την εκπαίδευση, να προετοιμάζει τους μαθητές όχι απλά για την επιτυχή πρόσβαση στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα, αλλά για την αντιμετώπιση των προκλήσεων για την ανταπόκριση σε σύνθετα και άγνωστα προβλήματα. Να τους παρέχει τη δυνατότητα αυτονομίας και προσωπικού σχεδιασμού.
Να διευρύνει τη μορφωτική, κοινωνική και πολιτισμική αποστολή του εντάσσοντας στους παιδαγωγικούς και μαθησιακούς του στόχους την ανάπτυξη της ικανότητας συνεργασίας, επίλυσης προβλημάτων κριτικής σκέψης ελέγχου αξιοπιστίας, αμφισβήτησης.
Ο ρόλος του κράτους σε έναν μακρόπνοο σχεδιασμό για μία καλύτερη παιδεία είναι εξόχως σημαντικός. Σήμερα έχουμε ένα «κλειστό» κράτος που δρα συγκεντρωτικά και αποσπασματικά, έχοντας έλλειψη σχεδιασμού και στόχων, πάσχοντας από ασυνέχεια με αλλεπάλληλες αλλαγές και πρόχειρες μεταβολές και χρησιμοποιώντας την παιδεία ως εργαλείο πολιτικής.
Ο μακρόπνος σχεδιασμός μέσα από μια ενισχυμένη πολιτικής πλειοψηφία και σε συνεργασία με ένα ανεξάρτητο και αξιοκρατικό ινστιτούτο εκπαιδευτικής πολιτικής συνιστά ζητούμενο για ένα δίκαιο και προοδευτικό κράτος.
Θεσμοί όπως τα πανεπιστήμια, δεν μπορεί να κυριαρχούνται από αναξιοκρατία, νεποτισμό, κομματισμό, ελεγχόμενες διοικήσεις.
Χρειαζόμαστε ανοιχτά πανεπιστήμια: Αξιοκρατικά, να υπόκεινται σε αξιολόγηση, σε διάδραση με κοινωνία (λογοδοσία), σε σύνδεση με αγορά εργασίας, σε σύνδεση μεταξύ τους και με το εξωτερικό.
Να δούμε ξανά τον ρόλο του εκπαιδευτικού, ο οποίος στο παρελθόν γνώριζε τμήματα του κόσμου που ο μαθητής αγνοούσε. Η προνομιακή πρόσβαση στη γνώση τού έδινε τη δυνατότητα να αποκαλύπτει στο μαθητή σταδιακά τον γνωστό ως τότε κόσμο. Η γνώση που παρουσίαζε ήταν η περιουσία και η εξουσία του.
Σήμερα όλα είναι αλλιώς. Ο μαθητής και ο εκπαιδευτικός έχουν ίση πρόσβαση στη γνώση. Αυτό κάνει τον ρόλο του εκπαιδευτικού πιο δύσκολο και πιο σύνθετο. Στο παρελθόν ο εκπαιδευτικός εξηγούσε ασκήσεις επί χάρτου, σήμερα είναι δίπλα στο μαθητή στο πεδίο της μάχης.
Ο σύγχρονος εκπαιδευτικός πρέπει να κατέχει τη γνώση, αλλά κυρίως να καθοδηγεί στο πώς μπορεί ο μαθητής να την αναζητήσει πιο αποτελεσματικά. Πρέπει να εκπαιδεύσει το νέο άνθρωπο στο να ξεχωρίζει το αληθές από το fake. Πρέπει να δείξει στο μαθητή να συνθέτει, να συνεργάζεται, να φαντάζεται και να δημιουργεί το απροσδόκητο.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν είναι να μάθει στο μαθητή την προπαίδεια, αυτή τη σκότωσαν τα calculators, αλλά να του εξηγήσει πως η ομάδα είναι σπουδαιότερη από το άθροισμα των ατόμων. Για το σύγχρονο εκπαιδευτικό δεν είναι αρκετή η γνώση. Χρειάζεται να προάγει τη σύνθεση, την έμπνευση και την επικοινωνία. Η γνώση δεν είναι πια η κορυφή της πυραμίδας, αλλά η βάση.
Για να διαμορφώσουμε αυτούς τους δασκάλους, θέλουμε ένα άλλο πανεπιστήμιο, ευέλικτο και ανοικτό που θα συλλέγει ό,τι καλύτερο υπάρχει στην κοινωνία. Τα βασικά εργαλεία του νέου εκπαιδευτικού αντλούν πόρους από την ψυχολογία, την ανάλυση συμπεριφοράς, την ενσυναίσθηση. Ο σύγχρονος εκπαιδευτικός πρέπει να είναι πολύ καλά αμειβόμενος, πολύ καλά αξιολογούμενος και δια βίου καταρτιζόμενος.
Ο θεσμός της οικογένειας παραμένει εξίσου «κλειστός», χωρίς διαγενεακή κινητικότητα και με κακό επαγγελματικό προσανατολισμό (λόγω αδυναμίας κατανόησης της νέας εποχής).
Πέραν του καλύτερου επαγγελματικού προσανατολισμού, είναι σημαντικός ο ρόλος των ανοιχτών κοινωνιών:
Με επένδυση στο παιδί και αποσύνδεσή του από στείρα επαγγελματική αποκατάσταση (τα πάντα αλλάζουν ανά δεκαετία).
Επιμόρφωση σε Επαγγελματικό προσανατολισμό.
κοινωνίες της γνώσης με πίστη στον άνθρωπο και τις δυνατότητές του.
Ο σχεδιασμός για την παιδεία δεν έχει καμία αξία αν απλώς συμβαδίζει με τις ανάγκες της νέας εποχής. Οφείλει να αντιμετωπίσει στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις οικονομικές, γεωγραφικές και κοινωνικές ανισότητες που γιγαντώνονται στο νέο τοπίο. Κανένα παιδί δεν πρέπει να μείνει στο περιθώριο.
Να εξασφαλίσουμε ίσες (και όχι ίδιες) ευκαιρίες για τους μαθητές με στόχο την αντιμετώπιση όλων των μορφών ανισοτήτων.
Τα Μαζικά Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα [MOOCs] μπορούν συμπληρωματικά να λειτουργήσουν ως ένα εξαιρετικό εργαλείο εκδημοκρατισμού και εξίσωσης των ευκαιριών σε αυτή την κατεύθυνση.
Γιατί χρειάζεται να επενδύσουμε πρωτίστως στην παιδεία, ιδίως ως μία χώρα σε κρίση;
- Κοινωνική κινητικότητα: ανοδική και διαγενεακή / ισότητα ευκαιριών Vs κοινωνική καταγωγή, κληρονομιά.
- Ανάπτυξη: έρευνα, καινοτομία, σύνδεση με αγορά εργασίας, ενίσχυση θέσης στο διεθνή καταμερισμό εργασίας
- Δημοκρατική κουλτούρα: αξιακό πλαίσιο / προάγει την αλληλεγγύη και τον αλληλοσεβασμό, την ανεκτικότητα και τη συνεργατικότητα, την πολυπολιτισμικότητα και τη διαφορετικότητα, την αγωνιστική στάση ζωής.
- Εξέλιξη
Παιδεία για να δημιουργείται ένας υπεύθυνος, συνεργατικός και ισορροπημένος πολίτης
και Εκπαίδευση για να μπορεί αυτός ο πολίτης να εργάζεται αποτελεσματικά και να μπορεί να επιτυγχάνει τους στόχους που ο ίδιος θέτει.
Η Ελληνική εκπαίδευση αντιμετωπίζει τα μυαλά των παιδιών σαν άδεια βαρέλια που πρέπει να γεμίσουν, ενώ τα μυαλά είναι σπίρτα που απλά πρέπει να ανάψουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου