Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η λογοτεχνία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την καφέ, περισσότερο ίσως από κάθε άλλη τέχνη. Η εικόνα του συγγραφέα στο γραφείο του, περικυκλωμένου από κούπες καφέ, τα ατέλειωτα συγγραφικά ξενύχτια που υποβοηθούνται από την καφεΐνη, τα λογοτεχνικά καφενεία όπου συγγραφείς και ποιητές συζητούν πάνω από τις κούπες τους επί παντός επιστητού, έχουν δημιουργήσει μια ενδιαφέρουσα μυθολογία γύρω από τον καφέ.
Επιλέξαμε πέντε χαρακτηριστικά αποσπάσματα αφιερωμένα στον καφέ, από πέντε μοναδικούς λογοτέχνες – που διαβάζονται ευχάριστα σε μια σκιερή παραλία, όταν κάνουμε διάλλειμα από το αγαπημένο μας μυθιστόρημα – πάντα μαζί με ένα καλό καφέ!
Πέντε απολαυστικά λογοτεχνικά αποσπάσματα για τον καφέ
Ο καφές ως καύσιμο για την καθημερινότητα
Ο καφές είναι απαραίτητος για την καθημερινότητα μας, όποιοι κι αν είμαστε. Τίποτα δε δείχνει πιο ξεκάθαρα το πόσο απαραίτητος είναι ο καθημερινός μας καφές από το παρακάτω απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Οι Άγριοι Ντετέκτιβ» του Ρομπέρτο Μπολάνιο.«Είμαι άρρωστος για τα καλά. Η Ροζάριο με έβαλε να μείνω στο κρεβάτι. Πριν φύγει για τη δουλειά, πήγε σε ένα γείτονα, δανείστηκε ένα θερμός και μου άφησε μισό λίτρο καφέ. Και τέσσερις ασπιρίνες. Έχω πυρετό. Ξεκίνησα – και τελείωσα – δύο ποιήματα.»
Ο καφές ως γλυκιά ανάμνηση
Ο καφές είναι, επίσης, τόσο αναπόσπαστος την καθημερινή ρουτίνα, που καταλήγει να είναι μια δυνατή ανάμνηση μιας περιόδου, μιας σχέσης ή και ενός ανθρώπου. Πριν θυμηθούμε την Πρωτοψάλτη να τραγουδά «είσαι η λαχτάρα μου, ο καφές και τα τσιγάρα μου», ας δούμε πώς χειρίζεται τον καφέ ως συστατικό των αναμνήσεων ο αμερικανός λογοτέχνης Τσαρλς Μπουκόφσκι, στο ποίημά του «Άψητος με την αγάπη»
«Θα θυμάμαι το μικρό σου δωμάτιο
το να σε αισθάνομαι
το φως στο παράθυρο
τους δίσκους σου
τα βιβλία σου
τον πρωινό μας καφέ.»
«Έχει μάθει να το κάνει σωστά. Πρώτα αλέθεις τους κόκκους στο χέρι, βράζεις λίγο νερό στο βραστήρα με το λεπτό στόμιο, το αφήνεις να κάτσει για λίγο και μετά, αργά – το εννοώ, αργά – ρίχνεις το νερό στο χάρτινο φίλτρο. Όταν ο καφές είναι έτοιμος, ο Oshima βάζει την μικρότερη πρέζα ζάχαρη που μπορεί να πιάσει, για το εφέ πιο πολύ, αλλά καθόλου γάλα – είναι καλύτερα έτσι, επιμένει.»
«Θα θυμάμαι το μικρό σου δωμάτιο
το να σε αισθάνομαι
το φως στο παράθυρο
τους δίσκους σου
τα βιβλία σου
τον πρωινό μας καφέ.»
Ο καφές ως τελετουργία
Η προετοιμασία του καφέ είναι μια πραγματική ιεροτελεστία, ιδιαίτερα αγαπητή σε όλους τους καφελάτρες. Ίσως δεν υπήρχε καταλληλότερος για να περιγράψει με πραγματικό πάθος αυτή την μικρή τελετουργία, από έναν Ιάπωνα όπως ο συγγραφέας Χαρούκι Μουρακάμι στο μυθιστόρημά του «Ο Κάφκα στην ακτή», στο οποίο ο καφές εμφανίζεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, πάνω από 70 φορές.«Έχει μάθει να το κάνει σωστά. Πρώτα αλέθεις τους κόκκους στο χέρι, βράζεις λίγο νερό στο βραστήρα με το λεπτό στόμιο, το αφήνεις να κάτσει για λίγο και μετά, αργά – το εννοώ, αργά – ρίχνεις το νερό στο χάρτινο φίλτρο. Όταν ο καφές είναι έτοιμος, ο Oshima βάζει την μικρότερη πρέζα ζάχαρη που μπορεί να πιάσει, για το εφέ πιο πολύ, αλλά καθόλου γάλα – είναι καλύτερα έτσι, επιμένει.»
Ο καφές ως μοναχική απόλαυση
Ο τρόπος που απολαμβάνει κανείς τον καφέ του μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με την εποχή του, τον χαρακτήρα του, αλλά και την κουλτούρα του καφέ που επικρατεί στην χώρα του. Γενικά, ο καφές είναι συνδεδεμένος, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, με την κοινωνικότητα, όμως υπάρχουν και αυτοί που προτιμούν να τον εντάσσουν στις μοναχικές απολαύσεις – και δεν έχουν και άδικο! Η συγγραφέας Βιρτζίνια Γουλφ γράφει σχετικά, στο μυθιστόρημά της «Τα Κύματα».
«Πόσο πιο όμορφη είναι η σιωπή – η κούπα με τον καφέ, το τραπέζι. Πόσο πιο όμορφο το να κάθομαι μονάχη, σαν το μοναχικό θαλασσοπούλι που ανοίγει τα φτερά του στον ορίζοντα. Αφήστε με να κάτσω εδώ για πάντα, παρέα με τα πιο πεζά πράγματα, την κούπα του καφέ, αυτό το μαχαίρι, αυτό το πιρούνι, με αυτά τα πράγματα τα αυθύπαρκατα, που βρίσκω τον εαυτό μου.»
«Ο καφές γλιστρά στο στομάχι και θέτει όλες τις νοητικές μου διεργασίες σε κίνηση… Οι αναμνήσεις εμφανίζονται, έχοντας ψηλά τα ζωηρά τους λάβαρα · το ιππικό των μεταφορών ξεδιπλώνεται με ένα τρομερό καλπασμό · το πυροβολικό της λογικής γεμίζει και μετρά τα φυσίγγια του · υπακούοντας τις διαταγές της φαντασίας, οι ελεύθεροι σκοπευτές παίρνουν θέσεις μάχης, όλα παίρνουν μορφή και σχήμα, οι χαρακτήρες εμφανίζονται, το ίδιο και η πλοκή – το χαρτί γεμίζει μελάνι. Αυτή η νυχτερινή εργασία αρχίζει και τελειώνει με χειμάρρους από αυτό το μαύρο υγρό, αυτή η μάχη αρχίζει και τελειώνει με αυτή τη μαύρη σκόνη»
Το καλοκαίρι, με την χαλάρωση και την ραστώνη, προσφέρεται για το διάβασμα βιβλίων. Κάθε φορά που γυρνάμε μια σελίδα, ρουφώντας μια γουλιά από τον παγωμένο μας καφέ, ας αναλογιστούμε πόσος καφές έχει χυθεί για την λογοτεχνία!
Όσα τ' ανακατέματα του τούρκικου καφέ τόσα ξενύχτια έκανα κι εγώ για σένανε Η αγάπη σου η άστατη, μια τώρα μια ποτέ μια γλυκιά, μια πικρή, ζάχαρη και καφέ
«Πόσο πιο όμορφη είναι η σιωπή – η κούπα με τον καφέ, το τραπέζι. Πόσο πιο όμορφο το να κάθομαι μονάχη, σαν το μοναχικό θαλασσοπούλι που ανοίγει τα φτερά του στον ορίζοντα. Αφήστε με να κάτσω εδώ για πάντα, παρέα με τα πιο πεζά πράγματα, την κούπα του καφέ, αυτό το μαχαίρι, αυτό το πιρούνι, με αυτά τα πράγματα τα αυθύπαρκατα, που βρίσκω τον εαυτό μου.»
Ο καφές ως έμπνευση
Τι είναι αυτό που τραβά, διαχρονικά, τους λογοτέχνες κοντά στον καφέ; Μάλλον το γεγονός ότι ο καφές βοηθά στην πνευματική συγκέντρωση και μπορεί να δημιουργήσει τις συνθήκες για απρόσκοπτη πνευματική λειτουργία – αλλά ας αφήσουμε τον πραγματικά καφεμανή (έπινε πάνω από 50 κούπες καφέ την ημέρα, λένε) συγγραφέα Ονορέ Ντε Μπαλζάκ να μας τα πεί με τον μοναδικό του τρόπο.«Ο καφές γλιστρά στο στομάχι και θέτει όλες τις νοητικές μου διεργασίες σε κίνηση… Οι αναμνήσεις εμφανίζονται, έχοντας ψηλά τα ζωηρά τους λάβαρα · το ιππικό των μεταφορών ξεδιπλώνεται με ένα τρομερό καλπασμό · το πυροβολικό της λογικής γεμίζει και μετρά τα φυσίγγια του · υπακούοντας τις διαταγές της φαντασίας, οι ελεύθεροι σκοπευτές παίρνουν θέσεις μάχης, όλα παίρνουν μορφή και σχήμα, οι χαρακτήρες εμφανίζονται, το ίδιο και η πλοκή – το χαρτί γεμίζει μελάνι. Αυτή η νυχτερινή εργασία αρχίζει και τελειώνει με χειμάρρους από αυτό το μαύρο υγρό, αυτή η μάχη αρχίζει και τελειώνει με αυτή τη μαύρη σκόνη»
Το καλοκαίρι, με την χαλάρωση και την ραστώνη, προσφέρεται για το διάβασμα βιβλίων. Κάθε φορά που γυρνάμε μια σελίδα, ρουφώντας μια γουλιά από τον παγωμένο μας καφέ, ας αναλογιστούμε πόσος καφές έχει χυθεί για την λογοτεχνία!
Όσα τ' ανακατέματα του τούρκικου καφέ τόσα ξενύχτια έκανα κι εγώ για σένανε Η αγάπη σου η άστατη, μια τώρα μια ποτέ μια γλυκιά, μια πικρή, ζάχαρη και καφέ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου