Ένωση κεφαλαιαγορών: Σχέδιο δράσης για αύξηση της χρηματοδότησης επιχειρήσεων και επενδύσεων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινιάζει σήμερα σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών με σκοπό να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς κεφαλαίων στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Δημοσιεύει επίσης τα πρώτα πιο επείγοντα στάδια του σχεδίου αυτού, όπως η επανεκκίνηση υγιών αγορών τιτλοποίησης.
Στο πλαίσιο της προτεραιότητας της Επιτροπής Γιούνκερ για την τόνωση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων σε όλη την ΕΕ, η Ένωση Κεφαλαιαγορών (CMU), βασικός πυλώνας του Επενδυτικού Σχεδίου, αποσκοπεί στη δυναμική αντιμετώπιση της έλλειψης επενδύσεων μέσω της αύξησης και της διαφοροποίησης των πηγών χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και των μακροπρόθεσμων έργων.
Εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, που συμπληρώνουν τη χρηματοδότηση από τις τράπεζες, όπως οι κεφαλαιαγορές, τα επιχειρηματικά κεφάλαια, η συμμετοχική χρηματοδότηση και ο κλάδος διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, που είναι πιο διαδεδομένες σε άλλα μέρη του κόσμου, θα πρέπει να παίξουν μεγαλύτερο ρόλο στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων που αγωνίζονται να βρουν κεφάλαια, ιδίως μικρομεσαίων και νεοφυών επιχειρήσεων. Η μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης είναι επωφελής για τις επενδύσεις και την επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά και καθοριστική για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, καθώς μετριάζει τις επιπτώσεις ενδεχόμενων προβλημάτων στον τραπεζικό τομέα για τις επιχειρήσεις και την πρόσβασή τους σε χρηματοδότηση. Για τον λόγο αυτό, η Ένωση Κεφαλαιαγορών συμβάλλει σημαντικά στην ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.
Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί την άρση των φραγμών που εμποδίζουν τις διασυνοριακές επενδύσεις στην ΕΕ, ώστε να διευκολύνεται η χρηματοδότηση τόσο των επιχειρήσεων όσο και των έργων υποδομής ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται.
Η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο, αλλά με ορισμένες σημαντικές αρχικές πρωτοβουλίες. Η Επιτροπή αποκαλύπτει σήμερα μια πρώτη δέσμη μέτρων για την επανεκκίνηση μιας τιτλοποίησης υψηλού επιπέδου, και την προώθηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων σε έργα υποδομής. Επιπλέον, η Επιτροπή θα ανακοινώσει, πριν από το τέλος του έτους, τις προτεινόμενες αλλαγές στην οδηγία περί ενημερωτικών δελτίων με σκοπό να διευκολύνονται οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να αντλούν κεφάλαια με μικρότερο κόστος.
Η Επιτροπή έχει ξεκινήσει επίσης δύο διαβουλεύσεις σχετικά με τις εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου και τα καλυμμένα ομόλογα.
Σύμφωνα δε με τις αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας, η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης μιαπρόσκληση υποβολής στοιχείων σχετικά με τις σωρευτικές επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής νομοθεσίας, επιδιώκοντας να διασφαλίσει ότι αυτή θα εφαρμόζεται σύμφωνα με τον σκοπό για τον οποίο θεσπίστηκε χωρίς (για παράδειγμα) αλληλεπικαλυπτόμενες απαιτήσεις αναφοράς ή αντιφάσεις μεταξύ των διαφόρων νομοθετικών πράξεων.
Ο γενικός στόχος της Επιτροπής για την Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι να δημιουργηθούν ευκαιρίες χρηματοδότησης για τους επενδυτές, να συνδεθεί η χρηματοδότηση με την ευρύτερη οικονομία και να δοθεί ώθηση σε ένα ανθεκτικότερο χρηματοπιστωτικό σύστημα πιο ολοκληρωμένο και ανταγωνιστικότερο. Η προσέγγισή μας θα είναι ρεαλιστική, σταδιακή και θα βασίζεται σε εμπεριστατωμένη οικονομική ανάλυση, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γίρκι Κάταϊνεν, αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα δήλωσε: «Το σπουδαιότερο μέρος του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη είναι η εξάλειψη των εμποδίων στις επενδύσεις μέσω της εμβάθυνσης της ενιαίας αγοράς. Κατά τη διάρκεια των επαφών μου με τους πολίτες, έχω ακούσει πολλές φορές ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες δυσκολεύονται να επενδύσουν σε έργα υποδομής. Ελπίζω ότι με την τροποποίηση του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού για τη Φερεγγυότητα ΙΙ θα υπάρξουν τα κατάλληλα κίνητρα για υγιείς επενδύσεις.»
Ο επίτροπος Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών και Ένωσης Κεφαλαιαγορών κ. Τζόναθαν Χιλ δήλωσε: «Στόχος μου είναι η Ένωση Κεφαλαιαγορών να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, και τις ΜΜΕ ιδιαίτερα, να έχουν στη διάθεσή τους ευρύτερο φάσμα χρηματοδοτικών πόρων. Θέλω να προσφέρω στις ΜΜΕ περισσότερες επιλογές για την επένδυση των κεφαλαίων τους. Θέλω να εξαλείψω τα εμπόδια ώστε να διευκολυνθεί η ελεύθερη ροή κεφαλαίων και στα 28 κράτη μέλη.»

Ιστορικό

Τον Φεβρουάριο του 2015 η Επιτροπή ξεκίνησε διαβούλευση σχετικά με τα μέτρα που χρειάζονται για την ενεργοποίηση των επενδύσεων στην ΕΕ και τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς κεφαλαίων (IP/15/4433, MEMO/15/4434), καθώς και συναφείς διαβουλεύσεις σχετικά με την οδηγία περί ενημερωτικών δελτίων και την τιτλοποίηση. Η Επιτροπή συγκέντρωσε πληθώρα παρατηρήσεων από επιχειρήσεις, επενδυτές, τον χρηματοπιστωτικό τομέα, εθνικά κοινοβούλια, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και Ευρωπαίους πολίτες.
Από τις πάνω από 700 απαντήσεις που ελήφθησαν προέκυψε σαφώς η ευρεία υποστήριξη για την Ένωση Κεφαλαιαγορών (δείτε τις απαντήσεις εδώ). Μετά τη διαβούλευση πραγματοποιήθηκε διάσκεψη υψηλού επιπέδου στις 8 Ιουνίου 2015.
Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης έδειξαν ότι μια ενιαία αγορά κεφαλαίων θα συνέβαλλε στη στήριξη μεγαλύτερου διασυνοριακού επιμερισμού του κινδύνου, στη δημιουργία βαθύτερων αγορών με μεγαλύτερη ρευστότητα και στη διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης της οικονομίας. Όσοι συμμετείχαν στη διαβούλευση τάχθηκαν υπέρ της σταδιακής προσέγγισης που προτείνεται στην Πράσινη Βίβλο.
Το σχέδιο δράσης διαρθρώνεται γύρω από τις ακόλουθες βασικές αρχές:

• Δημιουργία περισσοτέρων ευκαιριών για τους επενδυτές: η Ένωση Κεφαλαιαγορών αναμένεται να συμβάλει στην κινητοποίηση κεφαλαίων στην Ευρώπη και στη διοχέτευσή τους σε επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και σε έργα υποδομής που τα χρειάζονται για να επεκταθούν και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Αναμένεται επίσης να δώσει καλύτερες επιλογές στα νοικοκυριά για την κάλυψη των συνταξιοδοτικών τους στόχων.
• Σύνδεση της χρηματοδότησης με την πραγματική οικονομία: η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι ένα κλασικό σχέδιο ενιαίας αγοράς προς όφελος και των 28 κρατών μελών. Τα κράτη μέλη έχουν πολλά να κερδίσουν από τη διοχέτευση κεφαλαίων και επενδύσεων στα έργα τους.
• Οικοδόμηση ενός ισχυρότερου και ανθεκτικότερου χρηματοπιστωτικού συστήματος: άνοιγμα ενός ευρύτερου φάσματος πηγών χρηματοδότησης και περισσότερων μακροπρόθεσμων επενδύσεων, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της ΕΕ δεν θα επηρεάζονται πλέον από χρηματοπιστωτικούς κραδασμούς όπως επηρεάστηκαν κατά την τελευταία κρίση.
• Εμβάθυνση της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και τόνωση του ανταγωνισμού:η Ένωση Κεφαλαιαγορών αναμένεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερο διασυνοριακό επιμερισμό του κινδύνου και σε αγορές με μεγαλύτερη ρευστότητα, η οποία θα εμβαθύνει τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση, θα μειώσει το κόστος και θα αυξήσει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.

Τα κυριότερα βραχυπρόθεσμα μέτρα είναι τα εξής:

· Νέοι κανόνες σχετικά με την τιτλοποίηση

Τιτλοποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία δημιουργείται ένα χρηματοοικονομικό εργαλείο, κατά κανόνα από έναν δανειστή όπως μια τράπεζα, με τη συγκέντρωση περιουσιακών στοιχείων (π.χ. δάνεια αγοράς αυτοκινήτου ή δάνεια για μικρομεσαίες επιχειρήσεις) που μπορούν να αγοράσουν οι επενδυτές. Αυτό διευκολύνει την πρόσβαση σε ευρύτερο φάσμα επενδυτών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ρευστότητα και να απελευθερώνονται κεφάλαια από τις τράπεζες για τη χορήγηση νέων δανείων. Η Επιτροπή προτείνει ένα απλό, διαφανές και τυποποιημένο κανονιστικό πλαίσιο τιτλοποίησης, το οποίο θα υπόκειται στον κατάλληλο εποπτικό έλεγχο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, εάν η έκδοση τίτλων ανερχόταν εκ νέου στον μέσο όρο της πριν από την κρίση, θα απέφερε πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 100-150 δισ. ευρώ για την οικονομία.

· Νέοι κανόνες σχετικά με τη μεταχείριση των έργων υποδομής στο πλαίσιο της Φερεγγυότητας II

Οι επενδύσεις σε έργα υποδομής είναι απαραίτητες για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και της ανάπτυξης στην Ευρώπη, αλλά τέτοια έργα απαιτούν μεγάλα ποσά μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης. Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι καλά εξοπλισμένος για να παρέχει μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση μέσω επενδύσεων σε μετοχές, καθώς και δάνεια για έργα υποδομής. Η Επιτροπή επιθυμεί την άρση των αδικαιολόγητων εμποδίων προληπτικής εποπτείας, ώστε οι ασφαλιστικοί φορείς να παίζουν σημαντικό ρόλο στα ευρωπαϊκά έργα υποδομής. Με βάση τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), η ισχύουσα νομοθεσία δημιουργεί μια ξεχωριστή κατηγορία περιουσιακών στοιχείων υποδομής και μειώνει το ύψος των κεφαλαίων που πρέπει να κατέχουν οι ασφαλιστικοί φορείς για την κάλυψη των επενδύσεών τους με δανειακά και ίδια κεφάλαια σε επιλέξιμα έργα υποδομής.

· Δημόσια διαβούλευση για τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου

Μικρές και μεσαίες μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες συχνά δυσκολεύονται να λάβουν κανονική χρηματοδότηση μέσω τραπεζικών δανείων και δεν έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια μέσω χρηματιστηριακών αγορών: εναλλακτικές λύσεις όπως τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου μπορούν να τις βοηθήσουν να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν. Οι ισχύοντες κανόνες, οι κανονισμοί για τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Επιχειρηματικού Κεφαλαίου (EuVECA) και τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας (EuSEF), θεσπίζουν δύο είδη ταμείων συλλογικών επενδύσεων, που σκοπό έχουν να κάνουν τις επενδύσεις σε μη εισηγμένες ΜΜΕ ευκολότερες και πιο ελκυστικές για τους ιδιώτες αποταμιευτές. Στηδιαβούλευση αυτή θα διερευνηθεί αν στοχευμένες τροποποιήσεις των κανονισμών αυτών θα μπορούσαν να συμβάλουν στην προώθηση αυτών των επενδυτικών ταμείων. Η διαβούλευση θα καλύψει θέματα όπως τους περιορισμούς ως προς το ποιος θα μπορεί να διαχειρίζεται τα ταμεία, το επίπεδο της κατώτατης επένδυσης 100.000 ευρώ για τους επενδυτές, και το κατά πόσον οι διαχειριστές εκτός ΕΕ θα μπορούν να προσφέρουν EuVECA ή EuSEF. Η διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 6 Ιανουαρίου 2016.

· Δημόσια διαβούλευση σχετικά με τα καλυμμένα ομόλογα

Τα καλυμμένα ομόλογα είναι ένα σημαντικό εργαλείο μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς διοχετεύουν χρηματοδοτήσεις στην αγορά ακινήτων και στον δημόσιο τομέα. Τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα βρίσκονται στην παγκόσμια πρωτοπορία όσον αφορά την έκδοση καλυμμένων ομολόγων, αλλά η αγορά είναι σήμερα κατακερματισμένη σε εθνικό επίπεδο, γεγονός που εμποδίζει την τυποποίηση των διαδικασιών έκδοσης και δημοσιοποίησης και δημιουργεί εμπόδια σε συγκροτημένες, προσιτές αγορές με υψηλή ρευστότητα, ιδίως σε διασυνοριακό επίπεδο. Η Επιτροπή θα διενεργήσει διαβουλεύσεις σχετικά με ένα πανευρωπαϊκό πλαίσιο για τα καλυμμένα ομόλογα. Το πλαίσιο αυτό θα μπορούσε να βασιστεί σε εθνικά καθεστώτα που λειτουργούν αποτελεσματικά χωρίς να τα διαταράξει, καθώς και σε υψηλής ποιότητας πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές της αγοράς. Η διαβούλευση, που ολοκληρώνεται στις 6 Ιανουαρίου 2016, θα επιδιώξει επίσης να συγκεντρώσει απόψεις σχετικά με τη χρήση των δομών των καλυμμένων ομολόγων για τη στήριξη δανείων προς τις ΜΜΕ. Μόλις λήξει η διαβούλευση, η Επιτροπή θα αποφασίσει κατά πόσον απαιτείται δράση σε επίπεδο ΕΕ.

· Σωρευτικές επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής νομοθεσίας

Η Επιτροπή ξεκινά σήμερα «πρόσκληση υποβολής στοιχείων» με σκοπό τη συγκέντρωση σχολίων και την αξιολόγηση των σωρευτικών επιπτώσεων και της αλληλεπίδρασης των ισχυόντων δημοσιονομικών κανόνων. Μέσω της διαβούλευσης, η Επιτροπή επιδιώκει να εντοπίσει πιθανές αντιφάσεις, ασάφειες και κενά των δημοσιονομικών κανόνων, καθώς και περιττές κανονιστικές επιβαρύνσεις και παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και την ανάπτυξη.