Υπάρχει Ελληνικό Εθνος

Ο ​​Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, με το μεγαλειώδες ταλέντο του, μας κληροδότησε, εκτός από ένα από τα σημαντικότερα πεζογραφήματα του δέκατου ένατου αιώνα, και την πιο ανθεκτική αντίληψη της Ελληνικής Ιστορίας. Υπήρξε ένας από τους πιο σταθερούς πυλώνες της εθνικής μας συνείδησης. Η βιογραφία του, που την έχει συγγράψει ο Κ. Θ. Δημαράς, αποκαλύπτει και τη συγκινητική και ιδιαίτερη προσωπικότητά του. Επειδή ήταν Κωνσταντινουπολίτης, και παρότι είχε συγγράψει τη μισή σχεδόν Ιστορία του Ελληνικού Εθνους δεν τον διόριζαν στο Πανεπιστήμιο διότι ήταν ετερόχθων. Να θυμίσω απλώς ότι ο Μακρυγιάννης είχε υπερασπιστεί με νύχια και με δόντια τον διορισμό στο Δημόσιο αποκλειστικά των αυτοχθόνων, μόνον όσων προέρχονταν δηλαδή από τις απελευθερωμένες περιοχές. «Αν δεν φάγομεν εμείς ας πάει κατά διαβόλου η ελευθερία» φέρεται ειπών ο στρατηγός στην εθνοσυνέλευση.
Χτυπημένος από τη μοίρα, μετά την αυτοκτονία του γιου του, ποιητή Δημητρίου Παπαρρηγόπουλου, πάντα καλοντυμένος, κάθε χρόνο ταξίδευε στην Ευρώπη για να ζητήσει από τους φίλους του οικονομική βοήθεια για την Ελλάδα. Φίλος του ήταν ο και ομότεχνός του Αγγλος Μακώλεϋ, τον οποίον θαύμαζε. Την ίδια περίπου εποχή ο Μισελέ έγραφε τη μνημειώδη Ιστορία του για να αποδείξει τη συνέχεια του γαλλικού έθνους από την εποχή των Γαλατών. Παράλληλες πνευματικές χειρονομίες με μία διαφορά: ο μεν Μισελέ έγραφε θεσμικά προστατευμένος, ενώ ο Παπαρρηγόπουλος πάλευε μόνος του.
Η αντίληψή του για το ελληνικό έθνος είναι γενναιόδωρη: ακολουθώντας τον Ζαμπέλιο, ενέταξε το Βυζάντιο σε μια συνέχεια που ξεκινούσε από την πιο βαθιά αρχαιότητα και κατέληγε στην επανάσταση του ’21. Κοινώς οργάνωσε μια εθνική συνείδηση που διεκδικούσε μια θέση στον κόσμο της εποχής του, τον πολιτισμένο κόσμο των Εθνών-Κρατών.
Αν επισκεφθείτε σήμερα τον τάφο του στο Α’ Νεκροταφείο, θα δείτε ένα εγκαταλελειμμένο μνήμα, με ξερά φυτά και χώματα. Παρ’ όλα αυτά το μεγάλο του ιστορικό οικοδόμημα εξακολουθεί να διδάσκεται στο ελληνικό σχολείο. Τα τρία μεγάλα κεφάλαια, Αρχαιότητα, Βυζάντιο και Νέος Ελληνισμός, επαναλαμβάνονται στα κακογραμμένα εγχειρίδια από το δημοτικό ώς το λύκειο. Πρόκειται για μια εθνοκεντρική αντίληψη του κόσμου; Αναμφίβολα. Ο μαθητής, ξοδεύοντας φαιά ουσία για να απομνημονεύσει τα ονόματα των Κομνηνών, δεν έχει αποθέματα νευρώνων για τους θρησκευτικούς πολέμους από τη στάχτη των οποίων γεννήθηκε η σύγχρονη Ευρώπη και ο φιλελευθερισμός. Πρέπει να εκσυγχρονισθεί η διδασκαλία της Ιστορίας; Βεβαίως. Και το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι την Ιστορία να τη διδάσκουν ιστορικοί και όχι φιλόλογοι ή καθηγητές ξένων γλωσσών για να συμπληρώσουν τις ώρες διδασκαλίας. Ομως αυτό είναι άλλο ζήτημα.
Η επιτροπή κομματικών σοφών που όρισε ο κ. Φίλης για να επεξεργαστεί τη δική του εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ευαγγελίσθηκε, εκτός των άλλων, και έναν νέον τρόπο διδασκαλίας της Ιστορίας. Πολύ ωραία. Ο κ. Λιάκος, ηγέτης της επιτροπής, με την αυτοπεποίθηση που του επιβάλλει η επιστημοσύνη του απεφάνθη ότι τα Ελληνόπουλα καταναλώνουν πολλή εθνική συνείδηση και τους λείπει η ιστορική συνείδηση. Πάρα πολύ ωραία. Και πώς κτάται η ιστορική συνείδηση; «Τα κακά κόποις κτώνται» που έλεγε και ο Μποστ.
Κρίνοντας από τα τελευταία επιτεύγματα του προοδευτικού λυρισμού που συγκρίνει τους σημερινούς πρόσφυγες με τους ξεριζωμένους Ελληνες της Μικράς Ασίας, λογοτεχνική αδεία, θα έλεγα πως στη Σμύρνη το 1922 «συνωστίσθηκαν πληθυσμοί της Μικράς Ασίας οι οποίοι ήθελαν να επιβιβασθούν χωρίς εισιτήριο στα πλοία». Σοκάρεστε; Παρακαλώ. Προσπάθησα να χρησιμοποιήσω λέξεις που περιγράφουν αντικειμενικά την κατάσταση, ακολουθώντας τις οδηγίες της περίφημης εκείνης ιστορικού και πρώην βουλευτού που εξέφρασε την αναγέννηση στη χώρα μας. Τι σημαίνουν όλ’ αυτά; Σημαίνουν ότι η ιστορική αφήγηση δεν είναι αθώα, ότι το υποκείμενο του πειράματος επηρεάζει την οπτική γωνιά και τα αποτελέσματά του, όπως και στην κβαντική φυσική εξάλλου.
Αν δεχθούμε ότι η ιστορική συνείδηση συνεπάγεται «αντικειμενική» αφήγηση της Ιστορίας, τότε στο βιβλίο η σύγχρονη Ελλάδα δεν δικαιούται παραπάνω από μερικές σελίδες. Αντε και τίποτε υποσημειώσεις. Το ίδιο ισχύει και για την ελληνική λογοτεχνία της οποίας η διδασκαλία κατηργήθη επί υπουργίας ποιητού Κουράκη, του αδαούς υμνητή του φαλλού του. Η ιστορική συνείδηση της σημερινής παγκοσμιότητας περνάει μέσα από την εθνική συνείδηση. Ως Ελληνας βλέπω την Ευρώπη, και ως Ευρωπαίος βλέπω τον κόσμο. Αυτή είναι και η δύναμη της Ευρώπης.
«Οπου κι αν βρίσκεστε, αδελφοί, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη», από στήθους μνημονεύω τον Ελύτη. Υπάρχει το Ελληνικό Εθνος; Υπάρχει στον βαθμό που οι κοινές αυτές αναφορές είναι ζωντανές. Υπάρχει μέσα στη γλώσσα του και τη συνείδηση της δικής του Ιστορίας.
Δύσκολα πράγματα. Για να διδάξεις μια Ιστορία που εντάσσει την εθνική μας συνείδηση στην ευρωπαϊκή συνείδηση σημαίνει ότι πρέπει να μεταφράσεις τον Παπαρρηγόπουλο σε όρους εικοστού πρώτου αιώνα.
Διότι αυτό έκανε ο εθνικός μας ιστορικός. Ενέταξε την Ελλάδα του καιρού του στην εποχή του. Αντε να βρουν τέτοιες μεγαλοφυΐες οι ανθυπολοχαγοί της μεταμοντέρνας μετριότητας. Αυτοί διορίστηκαν στο πανεπιστήμιο ως μέλη της σύγχρονης πνευματικής αυτοχθονίας, κοινώς της όλης αριστεράς. Οπότε δεν χρειάζεται να κοπιάσουν για να δημιουργήσουν έργο.
Υπάρχει το Ελληνικό Εθνος, όσο κι αν προσπαθούν να μας πείσουν πως είναι ΕΑΠΕ (Εταιρεία Απολύτως Περιορισμένης Ευθύνης).

ΠΗΓΗ