Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στην ΕΕ

Η Επιτροπή παρουσίασε σήμερα τα επόμενα βήματα στο πλαίσιο της εκστρατείας της για την ενίσχυση της φορολογικής διαφάνειας και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που αναδείχθηκαν πρόσφατα από διαρροές στα μέσα ενημέρωσης, γνωστές και ως έγγραφα του Παναμά.

Οι εν λόγω αποκαλύψεις καταδεικνύουν τρόπους με τους οποίους απόρρητες επιχειρήσεις και λογαριασμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την συγκάλυψη εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε υπεράκτιες εταιρίες, με στόχο τη φοροαποφυγή και άλλους παράνομους σκοπούς. Στην νομοθεσία της ΕΕ έχει ήδη σημειωθεί σημαντική πρόοδος για την αντιμετώπιση των πρακτικών αυτών, όπως νέοι κανόνες που παρεμποδίζουν τεχνητές φορολογικές ρυθμίσεις και αφορούν υποχρεώσεις διαφάνειας για χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς, φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και δραστηριότητες πολυεθνικών εταιρειών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στον φορολογικό τομέα που πρέπει να αντιμετωπισθούν για την πρόληψη της φοροδιαφυγής και των παράνομων χρηματοδοτικών ροών.
Παράλληλα με τη σημερινή πρόταση για την τροποποίηση της τέταρτης οδηγίας κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η Επιτροπή παρουσιάζει ανακοίνωση η οποία ορίζει τις προτεραιότητες για τις εργασίες μας προς μια δικαιότερη, πιο διαφανή και αποτελεσματικότερη φορολόγηση.

Οι βασικές δράσεις περιλαμβάνουν:

• Παροχή των απαραίτητων πληροφοριών στις φορολογικές αρχές: Προκειμένου να εντοπίσουν τους φοροφυγάδες, οι φορολογικές αρχές πρέπει να γνωρίζουν τον τελικό δικαιούχο πίσω από κάθε επιχείρηση, κεφάλαιο και εταιρεία καταπιστευματικής διαχείρισης (trust). Ωστόσο, οι πληροφορίες αυτές δεν είναι σήμερα πάντα διαθέσιμες στις φορολογικές αρχές των κρατών μελών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σήμερα η Επιτροπή πρότεινε ότι οι φορολογικές αρχές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εθνικές πληροφορίες κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ιδίως ως προς τους πραγματικούς δικαιούχους και τις πληροφορίες που αφορούν στη δέουσα επιμέλεια. Η παρούσα νομοθετική πρόταση λαμβάνει τη μορφή τροποποίησης της οδηγίας σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολόγησης.
• Αύξηση του εύρους των πληροφοριών που έχουν στη διάθεσή τους οι αρχές Η Επιτροπή έχει προτείνει οι διαθέσιμοι, καθώς και οι νέοι, λογαριασμοί να υπόκεινται σε ελέγχους δέουσας επιμέλειας. Αυτό θα εμποδίσει να διαφύγουν του εντοπισμού οι λογαριασμοί που είναι πιθανόν να χρησιμοποιηθούν για παράνομες δραστηριότητες. Οι επιχειρήσεις χωρίς δραστηριότητα (passive companies) και οι εταιρείες καταπιστευματικής διαχείρισης, όπως αυτές που βρέθηκαν στα έγγραφα του Παναμά, θα υπόκεινται επίσης σε εντονότερους ελέγχους και αυστηρότερους κανόνες. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις της οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες πρέπει να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.
• Αύξηση της διασυνοριακής διαφάνειας σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους Με δεδομένο τον διεθνή χαρακτήρα της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, η φορολογική διαφάνεια πρέπει επίσης να επεκταθεί και πέραν των συνόρων. Η Επιτροπή θα εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ανταλλάσσουν αυτόματα τις εθνικές τους πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους εταιρειών και καταπιστευμάτων με δυνητικό φορολογικό αντίκτυπο.
• Βελτίωση της εποπτείας των δραστηριοτήτων των φοροτεχνικών Είναι πλέον σαφές ότι ορισμένοι φοροτεχνικοί σύμβουλοι και ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί έχουν διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη διευκόλυνση της φοροδιαφυγής. Η Επιτροπή θα εξετάσει τρόπους περαιτέρω διερεύνησης των δραστηριοτήτν των φορολογικών συμβούλων και δημιουργίας αντικινήτρων για εκείνους που προάγουν και επιτρέπουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό.
• Προώθηση της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης διεθνώς και αντιμετώπιση των μη συνεργάσιμων δικαιοδοσιών: η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διάφορα μέσα στη διάθεσή της για να προωθήσει τη χρηστή φορολογική διακυβέρνηση σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως οι συμφωνίες με τρίτες χώρες και η αναπτυξιακή βοήθεια. Τα κράτη μέλη έχουν ήδη συμφωνήσει με την ιδέα της δημιουργίας ενός καταλόγου με τις τρίτες χώρες που δεν τηρούν τα πρότυπα χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης, όπως ορίζονται από την Επιτροπή βάσει της εξωτερικής στρατηγικής στον τομέα της αποτελεσματικής φορολόγησης. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τον κατάλογο αυτό αναμένεται να λειτουργήσουν αποτρεπτικά σε μεγάλο βαθμό για τις τρίτες χώρες που ενθαρρύνουν ενεργά καταχρηστικές φορολογικές πρακτικές ή αρνούνται να τηρήσουν τα διεθνή πρότυπα χρηστής διακυβέρνησης. Η Επιτροπή συνεργάζεται τώρα με την ομάδα του κώδικα δεοντολογίας του Συμβουλίου για να εντοπίσει τις χώρες που εμπλέκονται περισσότερο στην εν λόγω διαδικασία, προκειμένου να συντάξει ένα πρώτο κατάλογο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2017.
• Προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistle-blowers) Πολλές υποθέσεις φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής ήρθαν πρόσφατα στο φως χάρη στη δράση ατόμων που καταγγέλλουν τις παρατυπίες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθώς και άλλες ομάδες της κοινωνίας των πολιτών έχουν κάνει έκκληση για αυστηρότερα μέτρα όσον αφορά την προστασία εκείνων που αποκαλύπτουν τέτοιου είδους αξιόποινες πράξεις προς το δημόσιο συμφέρον. Η ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία προβλέπει την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος στην τομεακή νομοθεσία, όπως για παράδειγμα σε θέματα κατάχρησης της αγοράς. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανάγκη για οριζόντια ή πρόσθετα τομεακά μέτρα ώστε να αυξηθεί η προστασία των εν λόγω μαρτύρων.

Επόμενα βήματα

Η πρόταση για την πρόσβαση σε πληροφορίες από τις φορολογικές αρχές (τροποποίηση της οδηγίας διοικητικής συνεργασίας για τη φορολογία) θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για διαβούλευση καθώς και στο Συμβούλιο για έγκριση. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις της οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο που ενεργούν ως συν-νομοθέτες. Η Επιτροπή θα προωθήσει τα μέτρα που προβλέπονται στην ανακοίνωση κατά τους επόμενους μήνες και θα καθορίσει την πλέον κατάλληλη δράση σε ενωσιακό επίπεδο για το καθένα από αυτά.