Συνεργατική οικονομία στην Ευρώπη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα κατευθυντήριες γραμμές με στόχο να στηρίξει τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες αρχές ώστε να συμμετάσχουν στη συνεργατική οικονομία με αίσθημα εμπιστοσύνης.
Αυτά τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην απασχόληση και την ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό την προϋπόθεση ότι θα προωθηθούν και αναπτυχθούν με υπεύθυνο τρόπο.
Η συνεργατική οικονομία αναπτύσσεται ταχύτατα και καθώς παγιώνεται στην ΕΕ, οι εθνικές και οι τοπικές αρχές ανταποκρίνονται με αποσπασματικές και διαφορετικές κανονιστικές δράσεις. Αυτή η αποσπασματική προσέγγιση σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα δημιουργεί αβεβαιότητα για τους παραδοσιακούς επιχειρηματίες, τους νέους παρόχους υπηρεσιών, καθώς και τους καταναλωτές, και ενδέχεται να παρεμποδίσει την καινοτομία, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη. Όπως είχε ανακοινωθεί στην παρουσίαση της Στρατηγικής για την ενιαία αγορά, η Επιτροπή εξέδωσε σήμερα κατευθυντήριες γραμμές προς τα κράτη μέλη ώστε να συμβάλει στην εξασφάλιση της ισόρροπης ανάπτυξης της συνεργατικής οικονομίας.
Η ανακοίνωση με τίτλο «Μια ευρωπαϊκή ατζέντα για τη συνεργατική οικονομία» παρέχει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ορθό τρόπο εφαρμογής της υπάρχουσας νομοθεσίας της ΕΕ σε αυτόν τον δυναμικό και ταχέως εξελισσόμενο τομέα διευκρινίζοντας τα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τόσο οι φορείς της αγοράς όσο και οι δημόσιες αρχές:

• Τι είδους προϋποθέσεις μπορούν να ζητηθούν για την πρόσβαση στην αγορά; Οι πάροχοι υπηρεσιών θα πρέπει να υποχρεούνται να λάβουν εταιρικές άδειες ή εγκρίσεις στις περιπτώσεις που αυτές είναι απολύτως αναγκαίες για την επίτευξη σχετικών στόχων δημοσίου συμφέροντος. Η απόλυτη απαγόρευση μιας δραστηριότητας θα πρέπει να αποτελεί μόνο την έσχατη λύση. Οι πλατφόρμες δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε εγκρίσεις ή άδειες όταν έχουν απλώς διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ των καταναλωτών και των παρόχων της πραγματικής υπηρεσίας (π.χ. υπηρεσίες μεταφορών ή διαμονής). Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να προχωρούν σε διαφοροποίηση μεταξύ των απλών πολιτών που παρέχουν υπηρεσίες σε περιστασιακή βάση και των παρόχων που ενεργούν υπό μια επαγγελματική ιδιότητα, μέσω, για παράδειγμα, της θέσπισης κατωτάτων ορίων βάσει του επιπέδου της δραστηριότητας.
• Ποιος είναι υπεύθυνος σε περίπτωση προβλήματος; Οι συνεργατικές πλατφόρμες μπορούν να απαλλάσσονται από την ευθύνη για τις πληροφορίες που αποθηκεύουν εξ ονόματος των παρόχων υπηρεσιών. Ωστόσο, οι συνεργατικές πλατφόρμες δεν θα πρέπει να απαλλάσσονται από την ευθύνη για υπηρεσίες που παρέχουν οι ίδιες, όπως π.χ. υπηρεσίες πληρωμών. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τις συνεργατικές πλατφόρμες να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν εθελοντικά δράση για την καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης.
• Πώς προστατεύει τους χρήστες το δίκαιο καταναλωτών της ΕΕ; Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι καταναλωτές απολαμβάνουν υψηλό επίπεδο προστασίας από τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, χωρίς ταυτόχρονα να επιβάλλουν δυσανάλογες υποχρεώσεις σε ιδιώτες οι οποίοι παρέχουν απλώς υπηρεσίες σε περιστασιακή βάση.
• Πότε υφίσταται σχέση εργασίας; Το εργατικό δίκαιο εμπίπτει κατά κύριο λόγο στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και συμπληρώνεται από τις ελάχιστες κοινωνικές προδιαγραφές και τη νομολογία της ΕΕ. Όταν πρέπει να αποφασίσουν το κατά πόσον ένα πρόσωπο μπορεί να θεωρηθεί ως υπάλληλος μιας πλατφόρμας ή όχι, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν υπόψη κριτήρια όπως η σχέση εξάρτησης με την πλατφόρμα, η φύση της εργασίας και η αμοιβή,
• Ποιοι φορολογικοί κανόνες ισχύουν; Οι πάροχοι υπηρεσιών και οι πλατφόρμες της συνεργατικής οικονομίας οφείλουν να καταβάλλουν φόρους, όπως ακριβώς και οι λοιποί συμμετέχοντες στην οικονομία. Οι σχετικοί φόροι περιλαμβάνουν τον φόρο προσωπικού εισοδήματος, τον φόρο εισοδήματος εταιρειών, καθώς και τον φόρο προστιθέμενης αξίας. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συνεχίσουν την απλούστευση και τη διασαφήνιση της εφαρμογής των φορολογικών κανόνων για τη συνεργατική οικονομία. Οι πλατφόρμες συνεργατικής οικονομίας θα πρέπει να συνεργάζονται πλήρως με τις εθνικές αρχές για την καταγραφή της οικονομικής δραστηριότητας και τη διευκόλυνση της είσπραξης των φόρων.

Με την ανακοίνωση καλούνται τα κράτη μέλη της ΕΕ να επανεξετάσουν και ενδεχομένως να αναθεωρήσουν την ισχύουσα νομοθεσία, σύμφωνα με τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί το ταχέως μεταβαλλόμενο κανονιστικό περιβάλλον, καθώς και τις οικονομικές και εμπορικές εξελίξεις. Θα παρακολουθεί τις τάσεις όσον αφορά τις τιμές και την ποιότητα των υπηρεσιών, και θα εντοπίσει τα ενδεχόμενα εμπόδια και προβλήματα που ανακύπτουν από αποκλίνοντες εθνικούς κανονισμούς ή κανονιστικά κενά.