«Όχι άλλοι ακρωτηριασμοί» το μήνυμα του φετινού αφιερώματος της Περιφερικής Αρτηριακής Νόσου (ΠΑΝ)

Από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και με πρωτοβουλία του Ανεξάρτητου Αγγειολογικού Ευρωπαϊκού Οργανισμού Έρευνας και Εκπαίδευσης (Independent Research and Education European Organization) VAS (Vascular) καθιερώνεται η αφιέρωση μίας ημέρας, την τρίτη εβδομάδα κάθε Μαρτίου στην Περιφερική Αρτηριακή Νόσο (ΠΑΝ), με σκοπό την ενημέρωση-εκπαίδευση τόσο των ασχολούμενων με την πάθηση – και όχι μόνο – ιατρών όσο και του γενικού πληθυσμού και στόχο τη μείωση των αρτηριοπαθειών και, ειδικότερα, της ΠΑΝ και των επιπλοκών της, με σημαντικότερη τον ακρωτηριασμό του άκρου.
Μια από τις συχνότερες και σοβαρότερες επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη αποτελεί το διαβητικό πόδι, το οποίο ευθύνεται για τον ακρωτηριασμό των κάτω άκρων κάποιου συνανθρώπου μας κάθε 30 δευτερόλεπτα σε παγκόσμιο επίπεδο!
Αυτή η επιδίωξη, άλλωστε, εκφραζόμενη με το μήνυμα-σύνθημα «όχι άλλοι ακρωτηριασμοί» αποτελεί και το θέμα του φετινού, πρώτου, αφιερωμένου στην ΠΑΝ ημερίδας.
Την ευθύνη της οργάνωσης των εκδηλώσεων της ΠΑΝ υπό των WHO και VAS στην Ελλάδα ανέλαβε το Αγγειολογικό Ιατρείο (υπεύθυνος ο Ευαγ.Δημακάκος) της Ογκολογικής Μονάδας της Γ΄ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής του «ΣΩΤΗΡΙΑ», το οποίο δραστηριοποιείται υπό την αιγίδα της VAS. Με τη συνεργασία, μάλιστα, και με την ΠΟΣΣΑΣΔ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων –Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη), το Αγγειολογικό αυτό ιατρείο οργανώνει στις 20 Μαρτίου επιστημονική ενημερωτική –εκπαιδευτική εκδήλωση στο αμφιθέατρο της Ογκολογικής Μονάδας της Γ΄ Π.Π.Κ. στο Νοσοκομείο «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», στις 12:00-14:00 με συντονιστές τους καθηγητές Ε.Διαμαντή Κανδαράκη και Κ.Συρίγο, θεματολογία που καλύπτει πλήρως την παθολογία της διαδρομής μέχρι τον ακρωτηριασμό και ομιλητές διαπρεπείς ειδικούς, βαθειά μελετητές και με πλούσια εμπειρία στο θέμα που πραγματεύεται ο καθένας.

Οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν στον ακρωτηριασμό είναι τα έλκη των κάτω άκρων και η γάγγραινα, που οφείλεται σε απόφραξη αγγείου η οποία οδηγεί, τελικά, το πόδι, ή ένα δάκτυλο, σε νέκρωση. Περίπου 120.000 άτομα εμφανίζουν αγγειακά προβλήματα που μπορεί να καταλήξουν σε γάγγραινα, ενώ κάθε χρόνο πραγματοποιούνται σε Ελληνικό έδαφος 2.000 – 3.000 ακρωτηριασμοί. Υπολογίζεται ότι το 25 % των ατόμων με διαβήτη θα εμφανίσει έλκος στα κάτω άκρα έστω μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ στατιστικά 1.000.000 διαβητικοί σε ολόκληρο τον κόσμο αναγκάζονται να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό ενός άκρου τους σε ετήσια βάση. Εάν «μαυρίσει» ή αλλάξει το χρώμα του ποδιού προς το σκούρο, υπάρχει, συνήθως, βλάβη των αγγείων, δηλαδή απόφραξη των αρτηριών που φέρνουν το αίμα στα κάτω άκρα. Αυτή η επιπλοκή ονομάζεται περιφερική αρτηριοπάθεια. Το άκρο που δεν αιματώνεται νεκρώνεται, ολόκληρο ή κάποια δάκτυλα. Η πληγή (έλκος) του άκρου σημαίνει, είσοδο μικροβίων στον οργανισμό. Με τον τρόπο αυτόν, δημιουργείται φλεγμονή στο πόδι (μυϊκό ιστό και οστά), η οποία, εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και σωστά, αφενός επεκτείνεται πολύ γρήγορα και, αφετέρου, καταλήγει αναπόφευκτα σε ακρωτηριασμό.
Προς το σκοπό αυτόν, ουσιαστικό ρόλο παίζει η πρόληψη:
Α) Πρόληψη της ΠΑΝ : συνεχής αυτοέλεγχος των συμπτωμάτων που εμφανίζονται στην ΠΑΝ (πόνος, μούδιασμα των κάτω άκρων κατά την βάδιση) και των αρτηριών των κάτω άκρων. Κάθε
άτομο που θα παρατηρήσει αλλαγή στα πόδια του με τυχόν έλκη, ή αλλαγή του χρώματος (προς το σκούρο) να το αναφέρετει αμέσως στον ιατρό του.
Β) Πρόληψη έλκους- γάγγραινας: Ο εντοπισμός των ατόμων υψηλού κινδύνου εμφάνισης γάγγραινας, η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου, η σωστή παρακολούθηση από τον ιατρό
και η τήρηση των ιατρικών οδηγιών μπορούν να σώσουν πολλά πόδια.
Πόδια που ελέγχονται καθημερινά δεν εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα, ή και αν ακόμα εμφανίσουν, έχουν πολλές πιθανότητες για πλήρη θεραπεία.
Με κεντρικό σύνθημα-μήνυμα λοιπόν, το «Αλλάξτε τη μοίρα», η εκστρατεία κατά της ΠΑΝ, παρακινεί τον πληθυσμό: να υποψιαστεί την παρουσία ή τη έναρξη της εγκατάστασης της ΠΑΝ, προτείνοντάς του: 
α) να απαντήσει στο απλό, όμως κύριο και κρίσιμο, ερώτημα περί αίσθησης πόνου ή δυσφορίας στα πόδια σε ευθεία οδό ή σε ανήφορο (π.χ. κατά το ανέβασμα σκάλας).
β) να αυτοψηλαφά τις αρτηρίες των κάτω άκρων με το FeeTest, αφού προηγουμένως εκπαιδευθεί στην εφαρμογή του, ώστε να ολοκληρώνεται έτσι η αυτοεξέταση και να σχηματίζεται πληρέστερη εικόνα της κατάστασης.
Τα ερωτηματολόγια αυτά προγραμματίζεται να διανεμηθούν κατά πολλές χιλιάδες σε μεγάλες ομάδες πληθυσμού, του οποίου μπορεί, πραγματικά, να «αλλάξει η μοίρα».