Tα «χουέλιας» του ’21

Του Σαράντου Ι. Καργάκου  

(Στη μνήμη του Καπετάν Νικόλα Κωστάρα)
Κάθε φορά που πλησιάζει μια εθνική επέτειος τρέμω για τους... νεκρούς μας! Μην έλθουν από τα βάθη του Κά­τω Κόσμου και, βλέποντας τα χάλια του Πάνω Κόσμου μας, ζητήσουν από το Χάρο να τους πάει στα τρίσβαθα κι ακόμη πιο βαθειά. Είναι θλιβερό σε κάθε εθνική επέτειο οι ήρωες νεκροί μας να διαπιστώνουν μελαγχολικά, πόσο δεν μοι­άζουνε με μας. Εκείνοι ήσαν από άλλη «πάστα». Εμείς γί­ναμε πιο μαλακοί κι από οδοντόπαστα. Φοβόμαστε ακόμη και τη σκιά μας! Οι μόνοι που λεβεντοπερπατούν είναι οι κακοποιοί.
Οι πιο αδιάντροποι νοσφίζονται και το ’21. Κι ήταν φυσικό γιατί χάσαμε τα ίχνη, χάσαμε το βηματισμό που μας έφερναν ως το ’21.
Διάβασα πριν από καιρό κάτι εντυπωσιακό. Κοντά στην Αβάνα υπάρχει το πιο σεβάσμιο μνημείο της Κούβας: Μια σειρά από αχνάρια ποδιών πάνω στον πετρωμένο πηλό στην όχθη μιας λίμνης. Τα αχνάρια αυτά είναι γνωστά με την ονομασία «Χουέλιας ντε Ακαχουλίνκα». Χουέλιας είναι τα αχνάρια και Ακαχουλίνκα είναι το όνομα της λί­μνης. Σ’ έναν απρόσεκτο επισκέπτη κάποιος από τους γέ­ροντες της περιοχής έκανε μια παρατήρηση σοφή: «Πρό­σεχε που πατάς, γιατί τ’ αχνάρια σου μπορεί να ζήσουν περισσότερο από σένα»!
Δεν νομίζω ότι έχει λεχθεί τίποτε σοφώτερο για την ιστορία. Λένε πως η ιστορία είναι μια επιστήμη –και τέχνη προσθέτω εγώ– που μελετά τα αχνάρια που ζουν περισ­σότερο από μας. Τα ίχνη που μας δείχνουν από πού προ­ερχόμαστε, ώστε να ξέρουμε και προς τα πού πρέπει να πορευόμαστε. Βέβαια στην Κούβα υπάρχει και κάτι που οι εντόπιοι ονομάζουν «μάτα πόλο», δίλεκτη φράση που μπορεί να αποδοθεί με τον όρο «δεντροφονιάς». Πρόκειται για φυτά τύπου κληματσίδας που ζουν παρασιτικά, που αναρριχώνται και στα πανύψηλα «μπάνιαν», τα στραγγίζουν, τα στραγγαλίζουν και ζουν αυτά, τα παράσι­τα, ενώ τα δέντρα που τα φιλοξένησαν πεθαίνουν.
Με όλη αυτή την εισαγωγή θέλω να πω ότι κάποιοι στον τόπο μας εδώ και καιρό προσπαθούν να σβήσουν τα «χουέλιας» του ’21 κι έτσι να μην ισχύει στη ζωή μας το Κρητικό: «Των μπροστινών πατήματα, των πισινών γεφύ­ρια». Να μη βαδίζουμε, όπως βάδιζαν οι πρόγονοί μας, που, όπως γράφει ο Μακρυγιάννης, έκαναν τον τόπο τούτο «να ματαειπωθεί Ελλάς». Να μην ξέρουμε πού πατάμε και προς τα πού τραβάμε και απυξίδωτοι να βαδί­ζουμε απροσδιόριστα στο σκοτάδι του μέλλοντος.
Αυτοί οι «δεντροφονιάδες», που με κομματικές πλάτες ανέβηκαν σε θώκους ψηλούς και με κάθε λογής παρεμβο­λές ελέγχουν την επίσημη διανόηση και τα λεγόμενα «μήντια», προσπαθούν να θανατώσουν την Βασιλικήν Δρυν της Ιστορίας του ’21 και οι νέοι μας ανιστόρητοι να ακολουθούν το «μονοπάτι του τυφλού άνθρωπου», όπως λένε οι Ινδιάνοι του Μεξικού. Παρά την πολική θερμοκρα­σία που τυλίγει όσους τολμούν να μάχονται για να μην εξαλειφθεί η μνήμη του ’21, υπάρχουν ακόμη Αργοναύτες του πνεύματος. Ήρωες της αυταπαρνήσεως που μοχθούν να μην οδηγηθεί ο λαός μας στη «Χώρα των Τυφλών». Να αποτραπεί η πνευματική και εθνική μας τύφλωση.
Αλλ’ αυτοί δεν αρκούν και φοβάμαι ότι ματαιοπονούν. Ο λαός μας –ιδίως ο κόσμος της νεολαίας– έχει μείνει παντελώς άρριζος. Το δέντρο της παραδόσεως έχει κοπεί σύρριζα. Οι ρίζες που φθάνουν ως τις φλέβες του ’21 έχουν σπάσει. Ο λαός μας νόμισε ότι απογειώθηκε, επει­δή πήγε ψηλά σαν τον χαρταετό. Αλλά με κομμένο σπάγ­κο! Τώρα κινδυνεύει να χαθεί από το μαύρο του το χάλι στα χάη της ιστορίας του μέλλοντος. Διότι και το μέλλον έχει τη δική του ιστορία. Δυστυχώς στους καιρούς μας χάθηκαν οι Σίβυλλες και τα μαντεία των αρχαίων χρόνων που μέσω των χρησμών εξεμαίευαν από τους θεούς τα σκοτεινά νήματα της μοίρας. Και η χριστιανικότητά μας έχει αρχίσει να χάνει τα διαισθητικά της χαρακτηριστικά. Το πολύ να λειτουργεί σαν μία παρηγορητική δύναμη· όχι σαν οδοδείκτης. Δεν πιστεύουμε ειλικρινά στο δρόμο που μας δείχνει. Ασκούμε υποκρισία θρησκευτικότητας. Ο Γολγοθάς έχει πολύ ανήφορο...
Η δική μου γενιά που γαλουχήθηκε με πολύ ’21 απέρ­χεται. Η παλαιότερη jam transiit. Έχει ήδη απέλθει. Μες στην έρμη χώρα, ποιος μένει να κρατήσει άσβηστο τον πυρσό του ’21; Πόσοι από τους λεγόμενους σοφούς, που κατά καιρούς καλούν οι κυβερνήτες μας να τους δώσουν φως, μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν την απόκρυφη γλώσσα της μοίρας; Δεν αερολογώ και ούτε μου αρέσει να παραπέμπω σε μεταφυσικού τύπου λύσεις. Ωστόσο, ακράδαντα πιστεύω ότι το μέλλον των νέων είναι κρεμα­σμένο με μία κλωστή από ουράνιο φως.
Κι αυτό το φως μάς το προσφέρει άπλετα η μελέτη του ’21. Ας σκύψουν οι νέοι στις πρωτογενείς πηγές. Τι είναι η δική μας κατάσταση μπρος στα ζοφερά χρόνια της σκλαβιάς; Λέγει ο Γέρος του Μοριά στα «Απομνημονεύ­ματα» που υπαγόρευσε στον Γ. Τερτσέτη:
«Αφού χαλιώντας η Κωνσταντινούπολις επυκνώθη ολούθε το σκοτάδι της δουλείας, συνέβη εις την ελληνικήν φυλήν, ό,τι συμβαίνει την νύχτα εις τον κόσμον, που η ώρα η πλέον σκοτεινή, η πλέον θαμπή της νυχτός είναι η ώρα που σιμώνει το φως της ημέρας».
Αλλά το φως του γλιτωμού δεν έρχεται μόνο του. Πρέ­πει να το ζητήσουμε και να μοχθήσουμε να το φέρουμε στην ψυχή και το πνεύμα μας. Χρειάζεται επίπονη και επί­μονη προσπάθεια για να αναστήσουμε μέσα μας το ’21. Όπως γράφω σε τελευταία μελέτη μου το ’21 έχει πολύ πληγωθεί. Πρέπει να κλείσουμε τις δικές του για να κλεί­σουν και οι δικές μας πληγές. Πληγώνοντας το παρελθόν, πληγώνουμε το παρόν και το μέλλον.