Σημαντικά είναι τα στοιχεία που ακολουθούν και παρατίθενται σε ανάλυση του διευθυντή του «ΔΙΚΤΥΟΥ για τη μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη», κ. Γιάννη Μαστρογεωργίου για την «silver economy» (ασημένια οικονομία ή οικονομία της τρίτης ηλικίας). Με τον όρο silver economy, καλύπτονται μια σειρά διαφορετικών αλλά συνδεδεμένων μεταξύ τους θεμάτων, που αφορούν την ποιότητα ζωής, την ένταξη (ξανά και δυναμικά) στην κοινωνία και τη συμμετοχή στην οικονομική των ατόμων της τρίτης ηλικίας. Της γήρανσης του πληθυσμού μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων πολιτικών, προϊόντων και τεχνολογιών.
Όπως ανακοίνωσε πρόσφατα το «ΔΙΚΤΥΟ», το νέο ερευνητικό πρόγραμμα του Ιδρύματος, θα αφορά την Δ’ Βιομηχανική Επανάσταση και τις αλλαγές που θα επιφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη και η χρήση ρομπότ σε όλες τις εκφάνσεις της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής, αλλά και οικογενειακής ζωής τα επόμενα χρόνια. Εξαιτίας, της σταδιακής δημογραφικής γήρανσης στις χώρες της ΕΕ και σε άλλες ισχυρές οικονομίες της Δύσης, θα αυξηθεί η ζήτηση για άτομα που παρέχουν φροντίδα – επαγγελματίες ή άτυπα απασχολούμενοι- σε αυτό που ονομάζεται silver economy ή «ασημένια οικονομία». Επιπροσθέτως, οι νέες τεχνολογίες ίσως έχουν και αυτές την δυνατότητα να προσφέρουν ορισμένες υπηρεσίες φροντίδας.
Η ιδέα της «ασημένιας οικονομίας» διερευνά την πορεία της γήρανσης και των ευκαιριών που προσφέρει, οι οποίες θα έχουν επίπτωση μελλοντικά στην διαμόρφωση διαφόρων πολιτικών, όπως αυτές που αφορούν στο δομημένο περιβάλλον (κατοικίες με διευκολύνσεις για ηλικιωμένους κλπ), στην απασχόληση της ηλικίας 50+, στη δια βίου μάθηση και στην ιατρική φροντίδα και πρόληψη ασθενειών. Επιπλέον, αναζητά τρόπους ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών (π.χ. εξ αποστάσεως παρακολούθηση υγείας, έξυπνα σπίτια, οχήματα άνευ οδηγού, και ρομποτικές εφαρμογές φροντίδας) και χρήσης αυτών ώστε να υπάρξει μείωση των δαπανών που σχετίζονται με την γήρανση του πληθυσμού και να βελτιωθεί η ζωή των πολιτών μεγαλύτερης ηλικίας ενώ ταυτόχρονα θα στηρίζεται η οικονομία.
Ο πληθυσμός της ΕΕ γηράσκει επειδή δρουν συνδυαστικά δύο παράγοντες: επιμηκύνεται η διάρκεια ζωής και μειώνονται οι γεννήσεις. Η Έκθεση περί Δημογραφικής Γήρανσης 2015προβλέπει ότι το προσδόκιμο ζωής κατά την γέννηση για τους άρρενες στην ΕΕ θα αυξηθεί κατά 7,1 έτη και θα φθάσει στα 84,8 έτη το 2060, ενώ για τα θήλεα κατά 6,0 έτη και θα φθάσει στα 89,1 το ίδιο έτος.
Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι ο συνολικός δείκτης γονιμότητας αναμένονταν να αυξηθεί από 1,59 το 2013 σε 1,76 έως το 2060 στο σύνολο της Ε.Ε., αλλά εντούτοις τα ποσοστά αυτά είναι χαμηλότερα από το 2.1 που είναι το ποσοστό φυσιολογικής αναπλήρωσης. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω προβλέπεται τεκμηριωμένα, ότι το ηλικιακό προφίλ της ΕΕ θα αλλάξει και ενώ το 2013 σε κάθε άτομο ηλικίας άνω των 65 ετών αντιστοιχούσαν 4 άτομα ενεργούς ηλικίας (15-64) το 2060 θα αντιστοιχούν μόνο 2!
Ίδιο αν όχι οξύτερο είναι το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα. Το ΔΙΚΤΥΟ πρώτο από άλλα ιδρύματα, δημοσίευσε το 2015 εκτενή μελέτη για το δημογραφικό. Ενδεικτικά αναφέρουμε από εκείνη τη μελέτη ότι το 2060 ο πληθυσμός της Ελλάδας αναμένεται να φτάσει το 8,6 εκατ., και το 2070 τα 7,7 εκατ. Μόλις!
Αν και γενικώς η γήρανση του πληθυσμού δημιουργεί προβλήματα, ταυτοχρόνως προσφέρει και ευκαιρίες. Το Euromonitor προβλέπει ότι παγκοσμίως, μέχρι το 2020, η αγοραστική δύναμη των ατόμων ηλικίας 60+ θα φθάσει τα 15 τρισ. δολάρια. Αντιστοίχως προβλέπεται ότι οι ετήσιες κρατικές δαπάνες λόγω ηλικίας για τα γηραιότερα άτομα (σήμερα περίπου 20% του ΑΕΠ στην ΕΕ) θα αυξηθούν κατά 1,8 % έως το 2060.
Περισσότερες ευκαιρίες για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας
Για τα ίδια τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και το γεγονός ότι θα αντιπροσωπεύουν ένα συνεχώς μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τους δίνει ένα πιο σημαντικό ρόλο στην κοινωνία και στην οικονομία. Όσοι επιθυμούν και έχουν τις ικανότητες μπορούν να ελπίσουν σε καλύτερες ευκαιρίες παραμονής επί μακρότερο στην αγορά εργασίας, υποστηριζόμενοι από περισσότερες επιλογές ευέλικτης συνταξιοδότησης, χώρους εργασίας καλύτερα διαμορφωμένους, προγράμματα δια βίου μάθησης και δράσεις καταπολέμησης των ηλικιακών διακρίσεων.Οι νέες και αναδυόμενες τεχνολογίες, για παράδειγμα οι κυτταρικές θεραπείες, η παρακολούθηση της υγείας, η προληπτική ιατρική, τα οχήματα άνευ οδηγού (driverless vehicles) είναι σε θέση να βοηθήσουν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας να συνεχίσουν να είναι ενεργά και υγιή και αυτό θα τους επιτρέψει να παραμείνουν δραστήρια στην αγορά εργασίας. Αυτές οι καινοτομίες μπορούν να ενδυναμώσουν και να κάνουν πιο ανεξάρτητα τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ώστε να φροντίζουν τα ίδια την υγεία τους και να είναι πλήρως ενταγμένα στην κοινωνία, για παράδειγμα συνεχίζοντας να ζουν και να ταξιδεύουν ανεξάρτητα. Η τεχνολογία μπορεί επίσης να βελτιώσει την παροχή φροντίδας προς τα άτομα αυτά, σε μία μεταγενέστερη φάση της ζωής τους, μέσα από καινοτόμες εφαρμογές τηλε-φροντίδας (telecare) ή ακόμα και με την χρήση ρομποτικών εφαρμογών φροντίδας (care robots).
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι Ευρωπαίοι άνω των 65 ετών έχουν ήδη μία αγοραστική ισχύ άνω των 3 τρισ. ευρώ και αυτή η κατηγορία της αγοράς συνεχώς μεγαλώνει. Δεδομένου ότι ο αριθμός των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας συνεχώς αυξάνει, θα αυξάνει αντιστοίχως και ο αριθμός των ατόμων με αναπηρίες οι οποίες έχουν σχέση με την ηλικία. Συνεπώς η αγορά τροφίμων και υπηρεσιών θα ελαχιστοποιείται ενώ ο τομέας διαχείρισης και άμβλυνσης των εν λόγω διαταραχών θα μεγαλώνει. Το Euromonitor προβλέπει ότι η συνολική αγοραστική δύναμη των ατόμων ηλικίας 60 και άνω θα φθάσει το 2020 τα 15 τρισ. δολάρια.
Σύμφωνα με την έκθεση ‘Η Ασημένια Οικονομία στην νοτιοδυτική Ευρώπη’ του προγράμματος SilverSUDEO, «Με 420 δισ. ευρώ στην Ευρώπη, η αγορά για την Ασημένια Οικονομία είναι η αρχή σημαντικών εξελίξεων». Στην Γαλλία μία πρόσφατη μελέτη εκτιμά ότι 53% της οικονομικής ζήτησης το 2015 θα προέρχεται από τους ηλικιωμένους. Στην Γερμανία η εκτιμώμενη αγοραστική δύναμη των ηλικιωμένων ανέρχεται στα 316 δισ. ευρώ.
Φροντίδα εξ αποστάσεως και παρακολούθηση υγείας
Η Tηλε-φροντίδα και τηλε-υγεία που δίνουν την δυνατότητα παρακολούθησης της υγείας και παροχής φροντίδας από απόσταση, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τα άτομα να ζήσουν ανεξάρτητα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ενώ ταυτόχρονα εκλογικεύουν τις επιπλέον δαπάνες που επιφέρει η γήρανση του πληθυσμού.Μια έκθεση αξιολόγησης για την ΕΕ αναφέρει ότι η φροντίδα υγείας μέσω εφαρμογών κινητών συσκευών (mhealth) «αν προωθείτο η υιοθέτηση τους, θα μπορούσε να επιφέρει εξοικονόμηση 99 δισ. ευρώ από τις δαπάνες υγείας και να συνεισφέρει κατά 93 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της ΕΕ για το 2017».
Σύμφωνα με μία έκθεση, οι παραδοσιακές λύσεις τηλε-φροντίδας (προσαρτώμενα στο χρήστη συστήματα συναγερμού) έχουν τους περισσότερους χρήστες, με 4,55 εκατομμύρια πολίτες να κάνουν χρήση τους σήμερα στην ΕΕ. Ήδη αναπτύσσεται μία αγορά για πιο εξεζητημένες συσκευές που είναι σε θέση να ενεργοποιούν έναν αυτόματο συναγερμό και να παρακολουθούν δεδομένα σχετικά με την υγεία (telehealth) σε περιπτώσεις όπως χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, διαβήτης ή άσθμα.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η παγκόσμια αγορά τηλε-φροντίδας (telecare) και τηλε-υγείας (telehealth) αναμένεται να αυξηθεί μέχρι το 2017 από 7,6 δισ. ευρώ σε 17,6 δισ. ευρώ. Εξαιτίας της δημογραφικής γήρανσης θα αυξηθεί η ζήτηση για άτομα που παρέχουν φροντίδα – επαγγελματίες ή άτυπα απασχολούμενοι. Εντούτοις οι νέες τεχνολογίες ίσως έχουν και αυτές την δυνατότητα να προσφέρουν ορισμένες υπηρεσίες φροντίδας.
Η Δ’ Βιομηχανική Επανάσταση και η Ρομποτική διαμορφώνουν μία νέα πραγματικότητα που αλλάζει τις κοινωνικές αξίες και τον τρόπο συμπεριφοράς της οικογένειας. Οι ευκαιρίες όχι μόνο υπάρχουν, αλλά συνεχώς παράγονται και καινούργιες. Σχέδιο χρειάζεται και τόλμη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου