Είναι οριστικό: Συγκεκριμένα φυτοφάρμακα «σκοτώνουν» τις μέλισσες

Οι δύο πρώτες μεγάλης κλίμακας μελέτες σε πραγματικές συνθήκες στην Ευρώπη και στον Καναδά σχετικά με τα νεονικοτινοειδή, επιβεβαίωσαν τις υποψίες: τα εν λόγω ευρέως χρησιμοποιούμενα φυτοφάρμακα μπορούν να βλάψουν σοβαρά τις μέλισσες, τόσο εκείνες των μελισσιών όσο και τις άγριες, μειώνοντας τις δυνατότητες αναπαραγωγής τους και τελικά την πιθανότητα επιβίωσής τους το χειμώνα.
Με δεδομένο ότι οι μέλισσες είναι ζωτικοί επικονιαστές των φυτών στη φύση, ό,τι τις βλάπτει έχει επίπτωση στην παραγωγή τροφίμων και άρα τελικά βλάπτει τους ανθρώπους.
Ήδη από τη δεκαετία του 1990 είχαν εκφρασθεί οι πρώτες υποψίες ότι οι εν λόγω ουσίες, οι οποίες μιμούνται την εντομοκτόνο δράση της νικοτίνης, έχουν παρενέργειες στις μέλισσες που τρέφονται με το νέκταρ των φυτών. Η ΕΕ έχει επιβάλει μορατόριουμ στη χρήση τους παρά τις αβεβαιότητες.
Οι δύο νέες μελέτες στο περιοδικό Science αποτέλεσαν τα πιο φιλόδοξα έως τώρα πειράματα πεδίου για τις επιπτώσεις των νεοκοτινοειδών, καλύπτοντας 33 τοποθεσίες σε συνολική έκταση 20.000 στρεμμάτων. Στην Ευρώπη οι μελέτες πραγματοποιήθηκαν στη Βρετανία, στη Γερμανία και στην Ουγγαρία και -όπως και στον Καναδά, που έγινε η δεύτερη μελέτη- διαπίστωσαν ότι τα νεοκοτινοειδή επιφέρουν μείωση στους πληθυσμούς διαφόρων ειδών μελισσών (με μόνη εξαίρεση ένα είδος μέλισσας στη Γερμανία), αλλά και άλλες συνέπειες, όπως μικρότερο προσδόκιμο ζωής, απώλεια των βασιλισσών από τα μελίσσια, γέννηση λιγότερων απογόνων κ.ά.
Ακόμη μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τις μέλισσες, αν τα νεοκοτινοειδή ανακατεύονται με μυκητοκτόνα και άλλα αγροχημικά. Η ευρωπαϊκή έρευνα εστιάσθηκε στις επιπτώσεις από τη χρήση δύο νεονικοτινοειδών, του clothianidin της Bayer CropScience και του thiamethoxam της Syngenta, οι οποίες και χρηματοδότησαν εν μέρει την έρευνα. Η Bayer, παρά τα νέα ευρήματα, δήλωσε ότι δεν τα θεωρεί πειστικά, ενώ η Syngenta επεσήμανε την περίπτωση της Γερμανίας, όπου οι επιπτώσεις φαίνεται να είναι πολύ μικρότερες.
Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι όσο λιγότερες αρρώστιες πλήττουν τα μελίσσια και όσα περισσότερα φυτά με άνθη υπάρχουν γύρω από τα μελίσσια (όπως π.χ. στη Γερμανία), τόσο μικρότερη φαίνεται να είναι η επίπτωση των νεονικοτινοειδών στις μέλισσες μιας περιοχής.
Το 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από έκθεση της ευρωπαϊκής εποπτικής Αρχής για τα τρόφιμα (EFSA), επέβαλε προσωρινή απαγόρευση στη χρήση νεονικοτινοειδών. Τώρα, μετά τις νέες μελέτες, είναι πολύ πιθανό να ζητήσει να περιορισθεί περαιτέρω η χρήση τους, υπό την πίεση και διαφόρων περιβαλλοντικών οργανώσεων. Όμως αφού η Επιτροπή παρουσιάσει τις νέες προτάσεις της, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα ψηφίσουν γι' αυτές.