Παραπομπή Ελλάδας στο Δικαστήριο της Ε.Ε. για τη λειτουργία παράνομων ΧΥΤΑ

Νέες οικονομικές κυρώσεις για την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού για άλλη μια φορά δεν συμμορφώθηκε με τη νομοθεσία περί αποβλήτων. Εξακολουθούν να λειτουργούν  περίπου 78 παράνομα ΧΥΤΑ, ενώ 318 βρίσκονται ακόμα σε διαδικασία αποκατάστασης, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που διαθέτει η Επιτροπή. Η παύση λειτουργίας των παράνομων ΧΥΤΑ καθυστερεί λόγω της έλλειψης εναλλακτικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραπέμπει εκ νέου την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επειδή η χώρα δεν έχει εφαρμόσει προηγούμενη απόφαση όσον αφορά τους παράνομους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων (ΧΥΤΑ). Το 2005, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα δεν είχε λάβει επαρκή μέτρα για την παύση λειτουργίας και την αποκατάσταση των παράνομων ΧΥΤΑ, που ήταν εκατοντάδες σε όλη τη χώρα. Οκτώ χρόνια αργότερα, διαπιστώνοντας ότι δεν σημειώθηκε επαρκής πρόοδος μετά την έκδοση της απόφασης, η Επιτροπή παραπέμπει εκ νέου την υπόθεση στο Δικαστήριο και, σύμφωνα με την καθιερωμένη πολιτική, προτείνει την επιβολή ημερήσιας χρηματικής ποινής ύψους 71.193 ευρώ για κάθε ημέρα που μεσολαβεί από τη δεύτερη απόφαση του Δικαστηρίου μέχρις ότου η Ελλάδα συμμορφωθεί με την απόφαση, καθώς και κατ’ αποκοπή προστίμου 7.786 ευρώ ανά ημέρα για το διάστημα που μεσολαβεί από την πρώτη απόφαση μέχρι την ημέρα συμμόρφωσης ή την ημέρα έκδοσης της δεύτερης απόφασης του Δικαστηρίου.

Από την έκδοση της απόφασης του Δικαστηρίου το 2005, η Ελλάδα σημείωσε πρόοδο με την παύση λειτουργίας και την αποκατάσταση πολλών παράνομων ΧΥΤΑ και τη δημιουργία κατάλληλου συστήματος διαχείρισης αποβλήτων. Η ΕΕ έχει συγχρηματοδοτήσει τα περισσότερα από τα έργα αυτά.
Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, μέχρι το τέλος του 2008, έπρεπε να είχαν τεθεί εκτός λειτουργίας και να είχαν αποκατασταθεί όλοι οι παράνομοι χώροι υγειονομικής ταφής. Τον Απρίλιο του 2009 εστάλη στην Ελλάδα επίσημη προειδοποιητική επιστολή δυνάμει του άρθρου 260 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία υπενθύμιζε στη χώρα τις υποχρεώσεις της.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που διαθέτει η Επιτροπή, η Ελλάδα δεν συμμορφώθηκε. Η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο, λόγω του επικείμενου κορεσμού του ΧΥΤΑ Φυλής, στον οποίο καταλήγει το 90% των αποβλήτων της Αθήνας και του οποίου η χωρητικότητα θα έχει εξαντληθεί στο τέλος του 2014. Συνεπώς, η Επιτροπή παραπέμπει εκ νέου την υπόθεση στο Δικαστήριο και ζητά οικονομικές κυρώσεις. Οι οικονομικές κυρώσεις θα μειώνονται με την παύση λειτουργίας και την αποκατάσταση κάθε χώρου υγειονομικής ταφής, υπό τον όρο ότι δεν δημιουργούνται νέοι.

Ιστορικό: Νομοθεσία περί αποβλήτων

Η οδηγία 99/31/EΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων αποτελεί βασικό μέσο για την πρόληψη ή τη μείωση, στο μέτρο του δυνατού, των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την υγειονομική ταφή των αποβλήτων, καθόλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του χώρου υγειονομικής ταφής. Σύμφωνα με την οδηγία περί υγειονομικής ταφής, οι χώροι υγειονομικής ταφής πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις προκειμένου να λειτουργήσουν. Η νομοθεσία έχει ως στόχο την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τις αρνητικές επιπτώσεις της συλλογής, μεταφοράς, αποθήκευσης, επεξεργασίας και διάθεσης των αποβλήτων.
Η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα αποτελεί βασικό μέσο για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τις αρνητικές επιπτώσεις της συλλογής, μεταφοράς, αποθήκευσης, επεξεργασίας και διάθεσης των αποβλήτων. Η οδηγία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τρόπους διάθεσης των αποβλήτων που δεν θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και δεν βλάπτουν το περιβάλλον.