Τα τελευταία γεγονότα στην Κριμαία, μια σημαντική πτυχή των οποίων ήταν και η απόφαση να επισπευσθεί το δημοψήφισμα σχετικά με το μελλοντικό καθεστώς της Χερσονήσου, αποτελούν χωρίς αμφιβολία μια καταλυτική εξέλιξη για το μέλλον ολόκληρης της Ουκρανίας.
Εντείνουν δε τους προβληματισμούς των ΗΠΑ και της ΕΕ, αλλά και άλλων χωρών κυρίως μελών του ΝΑΤΟ που τελευταία ανησυχούν για τις πολιτικές και τις δραστηριότητες της Ρωσίας.
Ιστορικά, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η χερσόνησος της Κριμαίας υπήρξε πάντα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος πολλών ανταγωνιζόμενων Αυτοκρατοριών. Ελληνες, Ούνοι, Βυζαντινοί, Οθωμανοί Τούρκοι, Τάταροι και Ρώσοι είναι οι, κατά καιρούς, σημαντικότεροι κατακτητές της Χερσονήσου, με συνέπεια, πέραν άλλων η Κριμαία να είναι «αντικείμενο» εδαφικών διαφορών, αλλά και να γίνει μια πολυπολιτισμική περιοχή στην οποία κατοικούν και σήμερα Ρώσοι, Ουκρανοί και Τάταροι.
Ως σημαντικό γεγονός στην ιστορία της Χερσονήσου καταγράφεται ο γνωστός Πόλεμος της Κριμαίας, από το 1853 ως το 1856. Φαινομενικά, ο πόλεμος ξεκίνησε μετά από την διαφορά ανάμεσα στη Ρωσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία για τα δικαιώματα των Χριστιανών που ζούσαν στους υπό Οθωμανική κατοχή τοτε Αγίους Τόπους. Στην πορεία όμως ενεπλάκησαν η Γαλλία, η Μεγ. Βρετανία και το Ιταλικό Βασίλειο της Σαρδηνίας, διότι τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη κυρίως, δεν ήθελαν με κανένα τρόπο η Ρωσία να αποκτήσει εδάφη και ισχύ σε βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η κατάρρευση της οποίας είχε ήδη αρχίσει. Αυτή η τότε πραγματική αιτία για την Γαλλο-Βρετανική εμπλοκή στον πόλεμο θα αποτελέσει στη συνέχεια, τηρουμένων των αναλογιών και των νέων παραγόντων του διεθνούς συστήματος, ακόμη και σήμερα την βάση διαμόρφωσης των πολιτικών της Δύσης απέναντι στη Ρωσία.
Tο βιβλίο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ, Zbigniew Brzezinski που κυκλοφόρησε το 1997 με τίτλο “The Grand Chessboard” και τα όσα αναφέρει και για την Ρωσία και για την Ουκρανία, είναι αποκαλυπτικά στην κατεύθυνση αυτή.
Στο διάστημα από την Επανάσταση των Μπολσεβίκων ως την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1992, καταγράφονται δυο γεγονότα με ειδική σημασία. Το πρώτο αφορά στην αναγκαστική απέλαση των Ταταρων της Κριμαίας προς το Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν, που διατάχθηκε από τον τότε πανίσχυρο ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης Ιωσήφ Στάλιν και τον Αναπληρωτή του και αρχηγό της Μυστικής Αστυνομίας Λαυρεντι Μπέρια, στις 18 Μαΐου του 1944. Οι μέθοδοι που ακολουθήθηκαν προκειμένου να πραγματοποιηθεί η αναγκαστική αυτή απέλαση, το γεγονός ότι πολλοί Ταταροι που υπηρετούσαν στον Κόκκινο Στρατό εστάλησαν σε στρατόπεδα εργασίας στην Σιβηρία, αλλά και οι θάνατοι χιλιάδων από το 1944 ως το 1947 αποτελούν ιστορική κληρονομιά για τους νεότερους Ταταρους που ζουν στην Κριμαία και εξηγούν την Ταταρική αντιπάθεια προς τους Ρώσους.
Το δεύτερο αφορά στην απόφαση, το 1954, του τότε ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης Νικητα Κρουτσεφ, να δοθεί η Κριμαία ως «δώρο» στην Ουκρανία ώστε να επισφραγιστούν οι «αδελφικοί» δεσμοί ανάμεσα στην Ουκρανία και την Ρωσία. Πολλοί Ρώσοι είχαν δει αρνητικά την κίνηση αυτή του Κρουτσεφ, αφού θεωρούσαν την Κριμαία αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Ρωσικού Εθνους. Όμως τοτε η Ουκρανία ηταν δημοκρατία της Σοβιετικής Ενωσης. Ετσι το «κακό» θεωρήθηκε μικρό. Με την κατάρρευση όμως της Σοβιετικής Ενωσης, και στις 22 Μαΐου του 1992, η Ρωσική Βουλή ενέκρινε ψήφισμα σύμφωνα με το οποίο η «δωρεά» της Κριμαίας από τον Κρουτσεφ ήταν αντισυνταγματική και άκυρη.
Λίγες ημέρες πριν, στις 6 Μαΐου του 1992, το Κοινοβούλιο της Κριμαίας ανακοίνωσε την ανεξαρτησία της Χερσονήσου από την Ουκρανία, απόφαση που ενόχλησε πολύ την τότε κυβέρνηση στο Κίεβο. Η διαφορά που προέκυψε λύθηκε με την υπογραφή μιας συμφωνίας που καθόριζε το πλαίσιο των σχέσεων ανάμεσα στην Ουκρανία και την Δημοκρατία της Κριμαίας ως αποτέλεσμα της οποίας η Κριμαία απέκτησε αυτόνομο καθεστώς μέσα στην Ουκρανία. Ομως οι εξελίξεις αυτές σε καμμιά περίπτωση δεν οδήγησαν σε αλλαγή της διαμετρικά αντίθετης βαθύτερης άποψης, που και η Ρωσία και η Ουκρανία έχουν για την Κριμαία. Και οι δυο, η καθεμια για τους δικούς της λόγους, την θεωρούν σημαντική και την διεκδικούν.
Η Ρωσία έχει στην Κριμαία μεγάλη ναυτική βάση και το αρχηγείο του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, από το 1783 όταν οργάνωσε εκεί κατ’ εντολήν της Μεγάλης Αικατερίνης, ο πρίγκηπας Ποτέμκιν. Μετά από την ανανέωση των σχετικών συμφωνιών, το 2010, η βάση αυτή θα παραμείνει εκεί ως το 2042. Η Ουκρανία από την πλευρά της φοβάται ότι η πλήρης ανεξαρτητοποίηση της Κριμαίας και η αλλαγή των συνόρων που θα επέλθει, θα έχει ως αποτέλεσμα σοβαρά προβλήματα στο εσωτερικό της όπως συνέβη και σε άλλες δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
Ο δρόμος, λοιπόν, προς το δημοψήφισμα δεν είναι καθόλου εύκολος. Καθόλου εύκολη κυρίως για την Ουκρανία δεν θα είναι και η επόμενη μέρα, αφού το αποτέλεσμα θα είναι μάλλον υπέρ της πλήρους Ανεξαρτησίας της Κριμαίας. Ορισμένοι αναλυτές στις ΗΠΑ, διατυπώνουν ερωτήματα για το αν αμέσως μετά θα ακολουθήσει η προσάρτησή της στην Ρωσία ή θα προκριθεί μια πολιτική στη βάση του μοντέλου ανεξαρτησίας της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας.
Τα ίδια ερωτήματα διατυπώνονται και για το ενδεχόμενο εκτεταμένης Ρωσικής επέμβασης στην Ουκρανία. Το προηγούμενο των γεγονότων στην Γεωργία, το 2008 μάλλον ενισχύει αυτούς τους προβληματισμούς. Βέβαια οι συζητήσεις για την λήψη μέτρων κατά της Ρωσίας μετά μάλιστα και την σχετική δήλωση του Προέδρου Ομπάμα ότι μια στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία θα έχει κόστος για την Ρωσία, συνεχίζονται με χωρίς όμως προς το παρόν θεαματικά αποτελέσματα.
Τόσο ο ίδιος ο Αμερικανός Πρόεδρος όσο και οι συνεργάτες του, παρά την κάποια κριτική που τους ασκείται, είναι προσεκτικοί στις αντιδράσεις τους προφανώς έχοντας κατά νου ότι τέτοιες καταστάσεις αντιμετωπίζονται καλύτερα με συνετή συμπεριφορά και όχι με «εξαλλοσύνες» του παρελθόντος που είχαν αρκετά μεγάλο κόστος και για την Κυβέρνηση αλλά και, κυρίως, για τους Αμερικανούς πολίτες. Αντίστοιχος σκεπτικισμός διακρίνει και την ΕΕ που πέρα από την σημαντική ενεργειακή εξάρτηση από την Ρωσία είναι και στην τελική ευθεία προς τις Ευρωεκλογές, και συνεπώς δεν επιθυμεί να προβεί, υπό την πίεση των γεγονότων, σε ενέργειες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τους Ευρωπαίους πολίτες. Αλλωστε μετά την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου μια είτε Αμερικανική είτε Ευρωπαϊκή αντίδραση στην ανεξαρτητοποίηση της Κριμαίας θα φαντάζει μάλλον αστεία, αν και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που και οι ΗΠΑ και η ΕΕ έδειξαν ότι έχουν πολύ κοντή μνήμη.
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα θα δοθούν σύντομα.
* Ο Γιώργος Δημητρακόπουλος είναι πρώην Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΘΝΟΣ
http://mignatiou.com/2014/03/krimea-to-stavrodromi-ton-antagonizomenon-aftokratorion/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου