Παιδικός καταρράκτης: Πώς θα τον αναγνωρίσετε και πώς θα τον αντιμετωπίσετε

O κρυσταλλοειδής φακός του οφθαλμού βρίσκεται πίσω από την ίριδα και είναι διαφανής. Η λειτουργία του είναι να συγκεντρώνει τις ακτίνες του φωτός στο κέντρο του οφθαλμού, την ωχρά κηλίδα, για καθαρή όραση. Όταν αυτός ο φακός θολώνει αυτή η πάθηση ονομάζεται καταρράκτης.
Στα παιδιά ο καταρράκτης προκαλεί μεγάλη οπτική αναπηρία. Τα παιδιά τα οποία δεν θεραπεύονται από καταρράκτη, αντιμετωπίζουν μόνιμη τυφλότητα.

Αιτίες παιδικού καταρράκτη

Αναλόγως με την ηλικία εμφάνισης διακρίνεται σε εκ γενετή καταρράκτη, ο οποίος εμφανίζεται κατά τη γέννηση του βρέφους. Η διάγνωσή του όμως σε μεταγενέστερη στιγμή δεν αποκλείει την έναρξή του αυτού κατά την γέννηση.
Ο επίκτητος καταρράκτης είναι ο καταρράκτης ο οποίος παρουσιάζεται από εξωτερική αιτία. Παρόλα ταύτα χρησιμοποιείται ο όρος και για τον καταρράκτη ο οποίος εμφανίζεται σε μεταγενέστερη ηλικία από την βρεφική.
Αναλόγως την αιτία του διαχωρίζεται σε κληρονομικό καταρράκτη, εμφανίζεται από μετάλλαξη σε κάποιο γονίδιο. Επίσης μεταβολικά σύνδρομα μπορούν να προκαλέσουν καταρράκτη.
Άλλες αιτίες παιδιατρικού καταρράκτη είναι η ραγοειδίτιδα, φλεγμονή στο εσωτερικό του οφθαλμού, η οποία μπορεί να προκληθεί σε πολύ μεγάλο ποσοστό από νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα. Επίσης ενδοφθάλμιοι όγκοι, χρόνια αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, ερυθρά της μητέρας προκαλούν καταρράκτη.
Ο έλεγχος της όρασης είναι πολύ σημαντικός για την ανίχνευση του καταρράκτη σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο.

Πώς θα αναγνωρίσετε τον παιδικό καταρράκτη

Πιο συχνά σε βρέφη και παιδιά ανιχνεύεται από την μη φυσιολογική κόκκινη αντανάκλαση του οφθαλμού. Αυτή η αντανάκλαση είναι όταν πέσει φως στον οφθαλμό από ευθεία διεύθυνση, αντανακλώντας κατά αυτό τον τρόπο στο πίσω μέρος του οφθαλμού, στον αμφιβληστροειδή εμφανίζεται κόκκινη. Θα έχετε προσέξει σε μερικές φωτογραφίες προσώπων όταν χρησιμοποιείται φλας, τα μάτια φαίνονται κόκκινα. Αυτή είναι αντανάκλαση από τον αμφιβληστροειδή. Οι πυκνοί καταρράκτες μπορεί να εμφανίζονται σαν λευκές θολερότητες στην κόρη του οφθαλμού, η οποία φυσιολογικά πρέπει να είναι μαύρη.
Ένας άλλος έμμεσος τρόπος ανίχνευσης του καταρράκτη, εφόσον μπορεί να μην φαίνεται με γυμνό οφθαλμό στο παιδί, είναι τα αποτελέσματα τα οποία προκαλεί η μειωμένη όραση. Τα βρέφη με καταρράκτη και στα δύο μάτια δεν μπορούν να προσηλώσουν φυσιολογικά και εμφανίζουν και νυσταγμό σε ηλικία 2 – 4 μηνών. Νυσταγμός είναι οι ακούσιες γρήγορες κινήσεις των οφθαλμών.
Όταν όμως ο καταρράκτης είναι μόνο στον ένα μάτι, τα παιδιά γενικώς αγνοούν την κακή όραση στο καταρρακτικό μάτι και μπορούν και λειτουργούν μόνο με το ένα. Έτσι μπορεί να εμφανιστεί στραβισμός λόγω κακή όρασης. Αυτό είναι συνήθως και το πρώτο σύμπτωμα που φέρνει το παιδί στο οφθαλμίατρο για εξέταση.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η βαρύτητα του καταρράκτη ποικίλει και μπορεί να φαίνεται από μερικές λευκές θολερότητες έως πιο πυκνή θόλωση ολόκληρου του φακού και έτσι η κόρη να φαίνεται λευκή.
Η αντιμετώπιση του καταρράκτη είναι μόνο χειρουργική.
Η αφαίρεση του φακού, θα μπορέσει να αποκαταστήσει την όραση του παιδιού και την σωστή ανάπτυξη της. Το χειρουργείο του καταρράκτη στα παιδιά πρέπει να γίνεται από ειδικό οφθαλμίατρο με εμπειρία στους παιδικούς καταρράκτες.
Ο χρόνος που πρέπει να γίνει το χειρουργείο εξαρτάται από το είδος του καταρράκτη, το πόσο πυκνός είναι και εμποδίζει την όραση και το διάβασμά του, το εάν είναι και στα δύο μάτια ή όχι. Για παράδειγμα εάν είναι και στα δύο μάτια πρέπει να γίνει κατά την 8η εβδομάδα ζωής του βρέφους. Κατά το χειρουργείο τοποθετείται ενδοφακός ώστε το παιδί να μπορεί να βλέπει καλά. Βέβαια μετά το χειρουργείο μπορεί να χρειαστεί γυαλιά για διάβασμα ή για μακρινή όραση.
Δημήτρης Ψαρράκος
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
email : dpsarrakos@gmail.com
Πηγή: mothersblog.gr