Η γλώσσα των «σημείων»

Του Χρήστου Γιανναρά
Πριν από τρεις εβδομάδες, η ελλαδική κοινωνία έδωσε την εντολή διακυβέρνησης της χώρας σε έναν πολιτικό σχηματισμό που, εύλογα, κινούσε τη δυσπιστία των ορθολογικά σκεπτόμενων πολιτών:
Δεν είχε εμφανίσει συγκροτημένο κοινωνικό πρόγραμμα, κοινωνικές σκοποθεσίες, ο πολιτικός αυτός σχηματισμός. Μιλούσε μόνο για διαχειριστικές προτάσεις, μυωπικά οικονομίστικες, ωσάν η χώρα να περνούσε μιαν εφήμερη κρίση και όχι βυθισμό σε παραλυτική παρακμή, διολίσθηση σε πρωτογονισμό μανιασμένης ιδιοτέλειας. Δεν παρουσίασε ποτέ ο πολιτικός αυτός σχηματισμός θέσεις του για την παιδεία (και όχι απλώς για τα τεχνικά προβλήματα της εκπαίδευσης), για εξωτερική πολιτική γόνιμης και ρεαλιστικής ελληνικής ιδιοπροσωπίας, για την εντόπια γαγγραινώδη παραποίηση του συνδικαλισμού, τη λειτουργική αχρήστευση της Δικαιοσύνης.
Είχε έναν νέο σε ηλικία αρχηγό ο συγκεκριμένος πολιτικός σχηματισμός, με ηγετικά χαρίσματα καταφανώς υπέρτερα των φθαρμένων θλιβερών μετριοτήτων που επιβίωναν σε όλα τα άλλα παρακμιακά απομεινάρια του κομματικού συστήματος. Αλλά είχε και παρελθόν πολύ βεβαρημένο ο ίδιος σχηματισμός: Σαράντα ολόκληρα χρόνια στα σχολειά και στα πανεπιστήμια, στη δημοσιογραφία και στα ηλεκτρονικά μέσα, συνολικά στο πεδίο της «διανόησης», λειτουργούσε σαν Ζντανοφικός φασιστικός εφιάλτης, με μεθόδους και νοοτροπία τρομοκρατών. Επιπλέον, στο όνομα του ιστορικο-υλιστικού διεθνισμού, πρακτόρευε απροκάλυπτα τη φανατισμένη τυφλότητα του σκοπιανού εθνικισμού, τις ραδιουργίες του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής, τη μεθοδική αγλωσσία και τη στρέβλωση της ιστορικής συνείδησης των Ελλήνων.
Με αυτές τις προδιαγραφές ανέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ την εντολή να κυβερνήσει τη χώρα. Και με την ανάληψη της εντολής αρχίζει το αναπάντεχο, η έκπληξη: Για πρώτη φορά στα ελλαδικά πολιτικά χρονικά, κόμμα που θριάμβευσε στις εκλογές σχηματίζει κυβέρνηση με δεκατέσσερα από τα μέλη της (ναι, 14) να είναι εξωκοινοβουλευτικές προσωπικότητες – ποτέ κόμμα δεν είχε τολμήσει τέτοια κοινωνική επιστράτευση. (Το καθεστώς ώς τώρα ήταν: ο πρωθυπουργός να μοιράζει τα υπουργεία για να εξοφλήσει ιδιοτελέστατα προσωπικά χρωστούμενα ή για να κολακέψει εκλογικές περιφέρειες).
Δεύτερη έκπληξη: οι ικανότητες και το ύφος - ήθος των υπουργών, τουλάχιστον όσων ενεργοποιήθηκαν αμέσως και με φρενήρεις ρυθμούς για τα επείγοντα προβλήματα της χώρας. Ολόκληρη η Ευρώπη ξαφνιάζεται, μαζί κι ένα ευρύτερο διεθνές περιβάλλον – το μαρτυρεί η πρωτοφανής, απίστευτη έκταση και ένταση ενδιαφέροντος Τύπου και ηλεκτρονικών μέσων για την Ελλάδα και τα προβλήματά της. Αντί για την εικόνα άτολμων, συμπλεγματικών μετριοτήτων διορισμένων (ως εικός) από τους δανειστές για να εκπροσωπούν τα συμφέροντα της Ελλάδας έναντι των δανειστών, περάσαμε στην εικόνα προσωπικοτήτων με εκπληκτικές ικανότητες, σπάνια κατάρτιση, αστραφτερή ευτολμία, φανερή, εργώδη προετοιμασία και πίστη μαχητική στο δίκιο της χώρας τους.
Πότε και πώς προγραμματίστηκαν και οργανώθηκαν αστραπιαία οι περιοδείες του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, στην έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Πότε και πώς εξασφαλίστηκαν οι συναντήσεις τους με τους κορυφαίους των ισχυρών της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το πλήθος των συνεντεύξεων στον διεθνή Τύπο και στις τηλεοράσεις. Κυρίως, από πού και πώς ξεπήδησε αυτό το απαρόμοιαστο ανθρώπινο υλικό, να εκπροσωπεί μιαν Ελλάδα που είχε ταυτιστεί διεθνώς στις συνειδήσεις με τη φαυλότητα, τη λαμογιά, την ανικανότητα και βουλιμική χωριατιά – πολιτικοί δίχως το κάτσιασμα της μειονεξίας και χαμόγελα λακέδων μπροστά στα αφεντικά τους, αλλά με ραχοκοκαλιά και αξιοπρέπεια, ηρεμία και αποφασιστικότητα.
Η έκπληξη δεν εξουδετερώνει την κριτική σκέψη και στάση, δεν ξεχνάμε την καταγωγή του ΣΥΡΙΖΑ και το παρελθόν του. Αλλά είναι ψυχοπαθολογική εμπάθεια και μικρόνοια να κλείνουμε τα μάτια μπροστά σε αυτό που βλέπουμε, επειδή δεν δικαιολογείται από το παρελθόν του. Επιτέλους, η πειστικότερη γλώσσα για τον ψυχικά υγιή πολίτη είναι η σημειωτική (γλώσσα των σημείων): Ο υπουργός Οικονομικών να ταξιδεύει σε «οικονομική» θέση και να κοιμάται κατάκοπος δίπλα σε τυχαίους συνεπιβάτες, πετώντας από πρωτεύουσα σε πρωτεύουσα για να συναντηθεί με τους «τα πρώτα φέροντας» στην Ευρώπη. Και την ίδια στιγμή να καταργούνται στην Ελλάδα οι προκλητικοί στόλοι υπουργικών και βουλευτικών αυτοκινήτων, να βγαίνουν σε πλειστηριασμό πρωθυπουργικά αεροσκάφη.
Η γλώσσα των «σημείων», η σημειωτική γλώσσα, καθρεφτίζει το ήθος και το φρόνημα του ανθρώπου, τα κίνητρα και τις προθέσεις του, ασυγκρίτως εναργέστερα από τη γλωσσική εκφραστική. Τις προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού τις κατέστησε επίσης μιαν έκπληξη η γλώσσα του σώματός του, το γνήσιο πάθος εκφοράς του λόγου – «έβαλε την ψυχή του» σε αυτά που έλεγε. Οταν στο τέλος εγκατέλειψε το χειρόγραφο για να εκφραστεί αυθόρμητα, η συγκίνηση έσπασε τη φωνή του, ήταν ολοφάνερο. Εκείνη η στιγμή, η ανεπιτήδευτη εκρηκτική συγκίνηση, ήταν αυτό που περίμεναν δεκαετίες ολόκληρες οι Ελληνες: Να δουν επιτέλους έναν πολιτικό να μιλάει με πόνο ψυχής για την κοινωνία και την πατρίδα του, όχι σαν δασκαλεμένος διαφημιστής απορρυπαντικών ή αλλαντικών.
Αυτή η κυβέρνηση δεν αποκλείεται να αποτύχει στις επιδιώξεις της. Να εξαναγκαστεί, από το οιηματικό πείσμα του αμοραλισμού των «αγορών» να εγκαταλείψει τον αγώνα. Δεν αποκλείεται και να τα θαλασσώσει η ίδια μέσα στη σύγχυση θρησκοληψίας των «συνιστωσών» του ΣΥΡΙΖΑ. Ομως, ακόμα κι αν αποτύχει, αν συντριβεί από έξωθεν εκβιασμούς ή έσωθεν αγκυλώσεις, τα όσα κατόρθωσε στις πρώτες μέρες του βίου της έχουν γυρίσει σελίδα για τον τόπο: Τώρα οι Ελληνες ξέρουν, τουλάχιστον, τι θα πει «διαπραγμάτευση» και τι θα πει «συλλογική αξιοπρέπεια». Ο,τι ζήσαμε στο τελευταίο εικοσαήμερο θα λειτουργεί από εδώ και πέρα σαν μέτρο και δείχτης της ποιότητας στην πολιτική.
Η Ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Επιστροφή στην αθλιότητα και στην ντροπή του πράσινου, του γαλάζιου ή του κόκκινου (συνασπισματικού) ΠΑΣΟΚ δεν αντέχεται πια. Η δουλεία στην καταναλωτική αποχαύνωση μοιάζει να τελειώνει.