Φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις 2016: Συγκρατημένη ανάπτυξη σε δύσκολους καιρούς

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής για το 2017, η ανάπτυξη θα κινηθεί με ρυθμούς 1,5% για τη ζώνη του ευρώ και 1,6% για την ΕΕ.
Η Επιτροπή προβλέπει για το 2017 ρυθμούς ανάπτυξης 1,5% για τη ζώνη του ευρώ και 1,6% για την ΕΕ, εμπόδια στην ανάπτυξη και την αποδυνάμωση ευνοϊκών παραγόντων.
Όσον αφορά στην Ελλάδα σημειώνεται ότι "μετά από ελαφρά συρρίκνωση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,2% το 2015, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να αυξηθεί σταδιακά κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016 και να επιταχυνθεί σημαντικά το 2017, λόγω τόσο της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος -μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας- όσο και της σταθεροποίησης των δημόσιων οικονομικών. Προβλέπεται να συνεχιστεί η μείωση των υψηλότατων ποσοστών ανεργίας".
Η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη αναμένεται να συνεχιστεί με συγκρατημένο ρυθμό, καθώς οι πρόσφατες θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας και η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αντισταθμίζονται από μια σειρά εμποδίων στην ανάπτυξη και από την εξασθένηση ευνοϊκών παραγόντων. Στις φθινοπωρινές της προβλέψεις που δημοσιεύονται σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει αύξηση του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ κατά 1,7 % το 2016, 1,5% το 2017 και 1,7% το 2018 (εαρινές προβλέψεις: 2016: 1,6%, 2017: 1,8%). Η αύξηση του ΑΕΠ στην ΕΕ ως σύνολο θα πρέπει να ακολουθήσει ανάλογη πορεία και προβλέπεται να ανέλθει σε 1,8% εφέτος, 1,6% το 2017 και 1,8% το 2018 (εαρινές προβλέψεις: 2016: 1,8%, 2017: 1,9%).

Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να παραμείνει ο βασικός μοχλός ανάπτυξης καθ' όλη την περίοδο μέχρι το 2018, υποστηριζόμενη από τις προσδοκίες για συνέχιση της αύξησης της απασχόλησης και ελαφράς ανόδου των μισθών. Το κόστος δανεισμού παραμένει ευνοϊκό για την ανάπτυξη ως αποτέλεσμα της εξαιρετικά διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής. Το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να εξακολουθήσει να μειώνεται, ενώ προβλέπεται να συνεχιστεί ο μη περιοριστικός χαρακτήρας του δημοσιονομικού προσανατολισμού. Οι επενδύσεις αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται.
Ωστόσο, η πολιτική αβεβαιότητα, η βραδεία ανάπτυξη εκτός ΕΕ και τα χαμηλά επίπεδα των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών επηρεάζουν αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης. Εξακολουθεί επίσης να ελλοχεύει ο κίνδυνος οι χαμηλές επιδόσεις της οικονομίας κατά τα τελευταία έτη να επιβραδύνουν την ανάπτυξη, ενώ η εμμένουσα υποτονικότητα της οικονομικής δραστηριότητας αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχει δυνατότητα ταχύτερης ανάπτυξης χωρίς αδικαιολόγητες πληθωριστικές πιέσεις. Επιπλέον, κατά τα προσεχή έτη, η ευρωπαϊκή οικονομία δεν θα είναι πλέον σε θέση να υπολογίζει στην έκτακτη στήριξη την οποία είχε από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η νομισματική υποτίμηση.

Η τρέχουσα ανάκαμψη πρόκειται να ωφελήσει όλα τα κράτη μέλη

Ενώ συνεχίζεται η τάση των πολύ διαφορετικών οικονομικών επιδόσεων, το ΑΕΠ της ΕΕ είναι σήμερα υψηλότερο σε σχέση με το επίπεδο πριν από την κρίση και το ΑΕΠ σε ορισμένα κράτη μέλη υπερβαίνει το κατώτατο σημείο του κατά περισσότερο από 10%. Κατά την περίοδο που καλύπτουν οι προβλέψεις, η οικονομική δραστηριότητα σε όλα τα κράτη μέλη αναμένεται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω, αλλά με άνισο τρόπο.

Οι επενδύσεις πρόκειται να ανακάμψουν το 2018, εν μέρει χάρη στη συγχρηματοδότηση από την ΕΕ

Έχοντας επηρεαστεί από τη χαμηλή αύξηση της ζήτησης και τις προσδοκίες για ασθενή δυνητική ανάπτυξη, τη συνεχιζόμενη μείωση του εταιρικού χρέους σε ορισμένα κράτη μέλη και την αυξημένη αβεβαιότητα, το επενδυτικό περιβάλλον παρουσιάζει επί τέλους βελτίωση και οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν το 2018. Τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, καθώς και -σε ορισμένα κράτη μέλη- έργα που συγχρηματοδοτούνται με κονδύλια της ΕΕ από την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, θα πρέπει να υποστηρίζουν ολοένα και περισσότερο ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις που εισέρχονται στο στάδιο της υλοποίησής τους. Συνολικά, οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 3,3% το τρέχον έτος, 3,1% το 2017 και 3,5% το 2018.

Ανάκαμψη με σχετικά υψηλή δημιουργία απασχόλησης

Η απασχόληση στη ζώνη του ευρώ και στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,4% το τρέχον έτος, δηλαδή ταχύτερα σε σχέση με οποιαδήποτε περίοδο μετά το 2008, παρά τη βραδύτητα στην αγορά εργασίας. Η δημιουργία θέσεων εργασίας θα συνεχίσει να ευνοείται από την ανάπτυξη μέσω της εγχώριας ζήτησης, τη συγκρατημένη αύξηση των μισθών, καθώς και από μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε ορισμένα κράτη μέλη. Η αύξηση της απασχόλησης προβλέπεται να παραμείνει σχετικά σταθερή, αν και ελαφρώς συγκρατημένη το 2017 και το 2018. Παρά το γεγονός ότι το εργατικό δυναμικό αναμένεται να αυξηθεί ταχύτερα φέτος λόγω υψηλότερων ποσοστών συμμετοχής και της σταδιακής ένταξης προσφύγων στην αγορά εργασίας, η ανεργία στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να μειωθεί σχετικά γρήγορα, από 10,1% το 2016 σε 9,7% το επόμενο έτος και σε 9,2% το 2018. Η ίδια τάση αναμένεται και για το σύνολο της ΕΕ, με μείωση της ανεργίας από 8,6% το τρέχον έτος σε 8,3% το επόμενο έτος και σε 7,9% το 2018. Για τη ζώνη του ευρώ, είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009. Τα ποσοστά αυτά συγκρίνονται με την κορύφωση σε 12% που παρατηρήθηκε το 2013, πλην όμως παραμένουν αρκετά πάνω από το 7,5% το 2007.

Άνοδος του πληθωρισμού από πολύ χαμηλό επίπεδο, λόγω των τιμών της ενέργειας

Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ ήταν πολύ χαμηλός το πρώτο εξάμηνο του έτους λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου, αλλά άρχισε να αυξάνεται κατά το τρίτο τρίμηνο με την εξασθένιση του αντίκτυπου των προηγούμενων μειώσεων των τιμών. Προβλέπεται ότι ο πληθωρισμός θα ανέλθει ελαφρώς πάνω από το 1%, καθώς υποτίθεται αύξηση των τιμών του πετρελαίου. Ο δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένων των μεταβαλλόμενων τιμών της ενέργειας και των τροφίμων, αναμένεται να αυξηθεί βαθμιαία λόγω υψηλότερων αυξήσεων των μισθών και περαιτέρω μείωσης του κενού παραγωγής. Συνολικά, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί από 0,3% το 2016 σε 1,4% τόσο το 2017 όσο και το 2018. Στην ΕΕ, ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί από 0,3% το τρέχον έτος σε 1,6% το 2017 και 1,7% το 2018.

Συνέχιση της βελτίωσης των δημόσιων οικονομικών

Τόσο το συνολικό δημόσιο έλλειμμα όσο και ο δείκτης του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αναμένεται να συνεχίσουν να κινούνται πτωτικά κατά την περίοδο 2017-2018 που καλύπτουν οι προβλέψεις. Το επίπεδο του δημόσιου ελλείμματος στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να μειωθεί από 1,8% φέτος σε 1,5% του ΑΕΠ τόσο το 2017 όσο και το 2018. Τούτο εξηγείται από τη μείωση των κοινωνικών μεταβιβάσεων λόγω χαμηλότερης ανεργίας, από τη συγκράτηση του μισθολογικού κόστους στο δημόσιο τομέα και από τα χαμηλά επιτόκια, τα οποία καθιστούν φθηνότερη την εξυπηρέτηση του χρέους. Ο δείκτης του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί από 91,6% το 2016 σε 89,4% το 2018.

Μικρή στήριξη των εξαγωγών από πλευράς παγκόσμιας ανάπτυξης

Η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ μειώθηκε περαιτέρω κατά τους τελευταίους μήνες και αναμένεται πλέον στο 3,2% το τρέχον έτος, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009. Μολονότι η οικονομική μεγέθυνση στις αναδυόμενες αγορές και στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να ενισχυθεί, ο παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης (εξαιρουμένης της ΕΕ) αναμένεται, ωστόσο, ότι θα αυξηθεί ελαφρά. Η τρέχουσα υποτονικότητα στο διεθνές εμπόριο εκτός της ΕΕ επηρεάζει τις εξαγωγές της ζώνης του ευρώ, παρά την ανθεκτικότητα των εμπορικών συναλλαγών στο εσωτερικό της ζώνης του ευρώ. Το παγκόσμιο εμπόριο, το οποίο ήταν εξαιρετικά ευάλωτο κατά το τρέχον έτος, προβλέπεται ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι το ΑΕΠ το 2016, προτού ευθυγραμμιστεί εκ νέου με την αύξηση του ΑΕΠ το 2017 και την υπερβεί ελαφρά το 2018. Οι εισαγωγές αναμένεται ότι θα αυξηθούν ταχύτερα από τις εξαγωγές στη ζώνη του ευρώ. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να μειωθεί εντός του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων.

Οι κίνδυνοι δυσμενέστερων εξελίξεων σε σχέση με τις προβλέψεις έχουν αυξηθεί

Οι κίνδυνοι σε σχέση με τις προβλέψεις αυξήθηκαν τους τελευταίους μήνες και καταδεικνύουν σαφώς δυσμενή εξέλιξη, μεταξύ άλλων λόγω της επικείμενης «εξόδου» του Ηνωμένου Βασιλείου μετά το σχετικό δημοψήφισμα, γεγονός που έχει προκαλέσει αβεβαιότητα και μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη αυξημένων κινδύνων για τις επιδιωκόμενες πολιτικές υπό το σημερινό μεταβαλλόμενο πολιτικό περιβάλλον. Οι εξωτερικοί κίνδυνοι, όπως οι αβέβαιες οικονομικές τάσεις στην Κίνα και ο κίνδυνος επιδείνωσης των γεωπολιτικών συγκρούσεων, έχουν επίσης αυξηθεί.