Κυριακή 27 Απριλίου 2014

Μαστίχα, το δάκρυ που θεραπεύει

Της Μαρίας Γκέκα
Μορφή κρυσταλλική. Άρωμα επιθετικό, γλυκερό, διεκδικητικό. Γεύση με μια ευπρόσδεκτη υποψία πίκρας στην αρχή. Δροσερή και συνάμα φλογερή. Η Μαστίχα της Χίου. Ένα προϊόν με αξιοθαύμαστη ιστορική συνέχεια. Μια μαγική ουσία που αναγνωρίστηκε από τα αρχαία χρόνια, τόσο για το ιδιαίτερο άρωμά της, όσο και για τις θεραπευτικές της ιδιότητες.


Τέλη Μάη με αρχές Ιούνη οι Χιώτες καθαρίζουν το έδαφος από τα αγριόχορτα, κάτω από τους μαστιχοφόρους σκίνους, το σκουπίζουν με σκούπα για να φύγουν τα πετραδάκια και σε έναν κυκλικό χώρο γύρω από το θάμνο, «το τραπέζι», ρίχνουν ασπρόχωμα κοσκινισμένο. Το «κέντος», δηλαδή το χάραγμα του κορμού και των κλαδιών του θάμνου γίνεται νωρίς το πρωί, με την ανατολή του ήλιου μέχρι τις δέκα ή έντεκα η ώρα, πριν πιάσει η ζέστη. Οι σταγόνες της ρητίνης που στάζουν στο ασπρόχωμα στερεοποιούνται και μαζεύονται ένα μήνα μετά το «κέντημα», τις πρωινές ώρες. Πρώτα μαζεύουν από κάτω τις πίτες, τα μεγάλα κομμάτια μαστίχας, ύστερα ξύνουν όση μαστίχα έχει μείνει στον κορμό και έπειτα το υπόλοιπο το σκουπίζουν και το βάζουν στα τσουβάλια.
Η μαστίχα είναι η φυσική ρητίνη που βγαίνει από τον κορμό του μαστιχόδεντρου. Το δένδρο παίρνει την πλήρη ανάπτυξή του στα 40-50 χρόνια, ενώ ζει περί τα 100. Από τον 5ο έως τον 6ο χρόνο αρχίζει να δίνει ρητίνη και μετά τον 15ο παράγει από 60-250γρ. και σε σπάνιες περιπτώσεις 400γρ. Κατά την έκκρισή της η μαστίχα έχει τη μορφή κολλώδους και διαυγούς υγρού για να στερεοποιηθεί σε ακανόνιστα σχήματα μετά την πάροδο 15-20 ημερών. Η μορφή της, αφού στερεοποιηθεί, είναι κρυσταλλική και η αρχική της γεύση είναι μάλλον πικρή, για να φύγει σύντομα, αφήνοντας ένα ιδιαίτερο άρωμα που της προσδίδει μοναδικότητα.
Ο βαθμός σκληρότητας της μαστίχας εξαρτάται από τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, τον χρόνο έκθεσής της στη φύση, καθώς και το μέγεθος που έχει το δάκρυ. Όταν η ροή της μαστίχας είναι συνεχής, το δάκρυ είναι μεγάλο και σχετικά μαλακό, ενώ η μη συνεχής ροή, αποδίδει μικρό δάκρυ, αλλά μεγαλύτερης σκληρότητας.
Ένα μοναδικό φυσικό προϊόν του τόπου μας, με ιδιαίτερο άρωμα και γεύση. Η καθημερινή κατανάλωση μαστίχας Χίου είτε με τη μάσηση, είτε ως πρόσθετο στις τροφές, αποτελεί μια ασπίδα προστασίας για την υγεία μας, χάρη στη μεγάλη περιεκτικότητά της σε αντιοξειδωτικές ουσίες.

Μία παγκόσμια αποκλειστικότητα

Η μαστίχα, το προϊόν του μαστιχοφόρου σκίνου που αποτελεί παγκοσμίως µοναδικό προνόµιο της Χίας γης (21 χωριά της Νότιας Χίου), σηµάδεψε καθοριστικά την οικονοµική, πολιτική και κοινωνική ζωή του νησιού. Η λέξη Χίος έγινε συνώνυµη µ’ εκείνη της µαστίχας και όχι άδικα.. Για το λόγο αυτό από την εποχή της παρακμής του Βυζαντίου πολλοί λαοί διεκδίκησαν με πείσμα την κατοχή της Χίου για να εξασφαλίσουν το αποκλειστικό εμπόριο της μαστίχας, γιατί ανέκαθεν στην Ανατολή είχε περίοπτη θέση στην κουζίνα και την αρωματοποιία ως ένα σπουδαίο μπαχαρικό.
Η αποκλειστική παραγωγή της στο νησί της Χίου οφείλεται σύμφωνα με θεωρίες στο εύκρατο κλίμα της περιοχής, στα υποθαλάσσια ηφαίστεια και στο ασβεστολιθικό έδαφος. Σήμερα στο νησί υπάρχουν περισσότερα από 2 εκατομμύρια μαστιχόδενδρα, οπότε, όπως αντιλαμβάνεστε, οι μαστιχοχωρήτες έχουν αρκετή δουλειά, ιδίως το καλοκαίρι που είναι η εποχή της συλλογής της μαστίχας. Έχουν γίνει προσπάθειες να καλλιεργηθεί ο μαστιχοφόρος σχίνος και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας καθώς και σε άλλα κράτη, αλλά χωρίς επιτυχία.
Η μαστίχα κατέχει τα πρωτεία στην κλίµακα των προϊόντων µε µακρόχρονη ιστορία. Οι πρώτες σχετικές αναφορές προέρχονται από τον Ηρόδοτο τον 5ο αιώνα π.Χ., ενώ πολλοί αρχαίοι συγγραφείς εκτίμησαν τις θεραπευτικές της ιδιότητες, μεταξύ των οποίων ο Πλίνιος, ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και φυσικά ο μέγας Ιπποκράτης. Είναι γνωστό πως στην αρχαία Ρώμη χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες από μαστιχόδεντρα για να λευκαίνουν τα δόντια τους. Στην αρχαία Ελλάδα μασούσαν το αποξηραμένο ρητινώδες υγρό που έρεε από το φλοιό του μαστιχόδεντρου. Επίσης, βρέθηκαν ιατρικές συνταγές στις οποίες φαίνεται πως χρησιμοποιούσαν τη μαστίχα σε διάφορες ασθένειες.

Ουσία μαγική!

Η πρώτη φυσική τσίχλα του αρχαίου κόσμου, που χρησιμοποιούνταν για τον καθαρισμό των δοντιών και τη φρεσκάδα της αναπνοής. Ρητίνη με αφροδισιακές διαστάσεις-στοιχείο που τεκμηριώνεται ιστορικά, ανατρέχοντας στις οδαλίσκες που την απολάμβαναν νωχελικά στο χαρέμι. Τη χρησιμοποιούσαν ακόμη για καθαρισμό του προσώπου και του σώματος. Συμμετείχε ως δραστικό συστατικό σε μια σειρά από φαρμακευτικές συνταγές και γιατροσόφια.
Στη σύγχρονη εποχή, η επιστημονική κοινότητα, έστω και με καθυστέρηση, έρχεται να επιβεβαιώσει και να τεκμηριώσει τις ευεργετικές δράσεις της Μαστίχας Χίου. Έτσι, συμμετέχει ως δραστικό συστατικό σε πολλές φαρμακευτικές συνταγές καταγεγραμμένες στις διεθνείς φαρμακοποιίες.
Ηρεμεί αποδεδειγμένα τις στομαχικές διαταραχές. Αν την καταπιείτε νηστικοί το πρωί, θεραπεύει το έλκος του πυλωρού μέσα σε λίγες εβδομάδες. Χρησιμοποιείται στην επούλωση πληγών και σε εγκαύματα, παρουσιάζει σημαντική αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση, αποτελεί φυσικό αντιοξειδωτικό.
Ως καλή πηγή ψευδαργύρου θεωρείται φυσικό διεγερτικό της ανδρικής σεξουαλικότητας. Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου έχει συνδεθεί με τη σεξουαλική λειτουργία και τα χαμηλά επίπεδά του έχουν συσχετιστεί με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Ένας άλλος σημαντικός τομέας δράσης της μαστίχας Χίου είναι η αντιυπερλιπιδαιμική της ικανότητα. Φαίνεται ότι μειώνει σημαντικά τα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος, καθώς και τις λιποπρωτεΐνες Α και Β. Παράλληλα, ασκεί ηπατοπροστατευτική δράση, αφού μειώνει τις τρανσαμινάσες (ένζυμα του ήπατος).
Ακόμη, το άρωμά της, σύμφωνα με τους βοτανολόγους, αλλάζει μεμιάς τη διάθεση, ανακουφίζει από τη φυσική κόπωση και τους πονοκεφάλους.

Προϊόν ΠΟΠ

Η Μαστίχα Χίου από το 1997, έχει χαρακτηρισθεί ως Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.), βάσει του υπ’ αριθμ. 123/1997 Κανονισμού (L0224/24-1- 97) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει καταχωρηθεί στον σχετικό Κοινοτικό Κατάλογο των Προϊόντων Π.Ο.Π. Σύμφωνα με τον παραπάνω κανονισμό η Μαστίχα Χίου προστατεύεται από την πώληση οιασδήποτε ανταγωνιστικής απομίμησης που θα υπεξαιρούσε τη φήμη της Ονομασίας Προέλευσης.
Η μαστίχα εξάγεται σε περισσότερες από 50 χώρες και φέρνει μεγάλα κέρδη στη Χίο. Η μεγαλύτερη ποσότητα της άριστης ποιότητας εξάγεται στις χώρες της Σαουδικής Αραβίας και της Μέσης Ανατολής, που για περισσότερα από 3.000 χρόνια τη χρησιμοποιούν στην κουζίνα και τη μαγειρική.
Οι άνθρωποι της μαστίχας, προσπαθώντας να εκφράσουν τις πολλαπλές της χρήσεις, μας προτείνουν μία απίστευτη ποικιλία προϊόντων σε ιδιαίτερα ορεκτικές συσκευασίες: αρτοσκευάσματα, γλυκά, μαρμελάδες, παγωτά, σοκολάτες, τσίχλες, καραμέλες, ροφήματα, τσάι, καφέ, γαλακτοκομικά, ζυμαρικά, σάλτσες, λικέρ, ούζο, συμπληρώματα διατροφής, προϊόντα στοματικής υγιεινής, σαπούνια, καλλυντικά, αρωματικά κεριά, αιθέρια έλαια, βερνίκια ζωγραφικής... και πολλά-πολλά άλλα.

Γνωρίζετε ότι

Στο κοράνι ο Μωάμεθ συνιστά τη μαστίχα στους πιστούς και ίσως αυτός να είναι και ο λόγος της μεγάλης κατανάλωσής της από τον ισλαμικό κόσμο. Οι μωαμεθανοί προσέθεταν μικρή ποσότητα μαστίχας σε σκόνη στη ζύμη του ψωμιού για να αποκτήσει ευχάριστο άρωμα. Οι Αιγύπτιοι κάπνιζαν το εσωτερικό των πήλινων δοχείων που έβαζαν νερό με μαστίχα.
Πηγή Natura Nrg τεύχος 46

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου