Τα λείψανα της σοσιαλδημοκρατίας

Το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γαλλία ήρθε απλώς να προστεθεί στις βαριές ήττες όλων σχεδόν των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών κομμάτων τα τελευταία χρόνια
→«Το νεκροταφείο των πολιτικών κομμάτων ξεχειλίζει πλέον με τα λείψανα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων που μπορεί εδώ και δεκαετίες να ξεσήκωναν τα πλήθη, αλλά τώρα χάνονται στη λήθη» λέει ο Ιγνάσιο Ραμονέ, πρώην διευθυντής της «Μοντ Ντιπλοματίκ»
Του Μιχάλη Ψύλου
«Αυτή δεν ήταν ήττα, ήταν πανωλεθρία. Ηταν η μεγαλύτερη συντριβή των Σοσιαλιστών σε τοπικές εκλογές στην ιστορία του κόμματος». Ο Ζεράρ Γκρουνμπέργκ, ομότιμος διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Ευρωπαϊκών
Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Πο και ειδικός σε θέματα της Αριστεράς, δεν μασάει τα λόγια του. «Περίπου 155 πόλεις έχασε το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ο αριθμός είναι συγκλονιστικός, ακόμη και σε σύγκριση με τους χειρότερους εφιάλτες των σοσιαλιστών. Αυτό που είδαμε στις γαλλικές αυτοδιοικητικές εκλογές ήταν ένα αντι-σοσιαλιστικό τσουνάμι».
Το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γαλλία ήρθε απλώς να προστεθεί στις βαριές ήττες όλων σχεδόν των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών κομμάτων τα τελευταία χρόνια. Στη Γερμανία, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα είχε στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου το δεύτερο χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του. Στη Βρετανία, οι Εργατικοί είχαν στις τελευταίες εκλογές του 2010 το δεύτερο χειρότερο αποτέλεσμα των τελευταίων 70 ετών.
Το 2002, οι σοσιαλδημοκράτες ήταν στην εξουσία στις 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σήμερα μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. «Το νεκροταφείο των πολιτικών κομμάτων ξεχειλίζει πλέον με τα λείψανα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων που μπορεί εδώ και δεκαετίες να ξεσήκωναν τα πλήθη, αλλά τώρα χάνονται στη λήθη» λέει ο Ιγνάσιο Ραμονέ, πρώην διευθυντής της «Μοντ Ντιπλοματίκ» και καθηγητής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Paris VII.
«Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν μπορεί πλέον απευθυνθεί στα εκατομμύρια των ψηφοφόρων που είναι θύματα του νεοφιλελεύθερου σοκ και του βάναυσου μεταβιομηχανικού κόσμου που επιφέρει η παγκοσμιοποίηση, καθώς αδυνατεί να επινοήσει μια προσέγγιση διαφορετική από εκείνη της ηγεσίας της Ε.Ε.» λέει ο Ραμονέ.

Υπηρέτες των τραπεζιτών

Το γερμανικό περιοδικό «Σοτσιαλίσμους» εκτιμά ότι η νεοφιλελεύθερη πολιτική έχει γίνει πλέον «συνήθεια» για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία: στηρίζει τις ιδιωτικοποιήσεις, απαιτεί χαμηλότερους προϋπολογισμούς σε βάρος των πολιτών, ζητεί αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, τη διάλυση του δημόσιου τομέα, ενώ από την άλλη πλευρά πιέζει υπέρ των συμφερόντων των τραπεζών. Μετατρέπεται σταδιακά και χωρίς τύψεις σε μια νεοφιλελεύθερη παράταξη, αποτινάσσοντας προτεραιότητες και στόχους που ήταν κομμάτι του ιδεολογικού της DNA. Εχει εγκαταλείψει, για παράδειγμα, στην πράξη κάθε διεκδίκηση για πλήρη απασχόληση, την υπεράσπιση των κοινωνικών κατακτήσεων, την ανάπτυξη των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και την εξάλειψη της πείνας και της φτώχειας.
Υπάρχουν βέβαια πολλοί και διαφορετικοί λόγοι σε κάθε επιμέρους χώρα που εξηγούν την παρακμή της σοσιαλδημοκρατίας. Οπως γράφει το γερμανικό περιοδικό, που συνδέεται με το κόμμα της γερμανικής Αριστεράς, «σε ένα όμως θέμα συμφωνούν πλέον όλα τα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα με τις ιδέες του SPD – του μεγάλου Γερμανού αδελφού: Το επιθυμητό βιώσιμο μοντέλο κοινωνικής πρόνοιας πρέπει να συνοδευτεί από συνέχιση της απορρύθμισης και της ελαστικοποίησης της εργασίας», το νεοφιλελεύθερο μοντέλο δηλαδή. Δεν πρόκειται με απλά λόγια μόνο για πολιτική κρίση, αλλά για βαθιά ιδεολογική κρίση και αποκοπή από τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους της σοσιαλδημοκρατίας.
Στη Γερμανία, για παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι η χώρα φαντάζει σαν «ένα νησί σε μια θάλασσα αβεβαιότητας και οικονομικής κρίσης», η σοσιαλδημοκρατία έχει διαπράξει κοινωνικά «εγκλήματα» από την εποχή του καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ και την εφαρμογή της διαβόητης «ατζέντας 2010».

Η «χαμένη γενιά» και το SPD

Μια πολιτική που ελαστικοποίησε την αγορά εργασίας, επέκτεινε δραματικά και σε σύντομο χρονικό διάστημα τη δημοσιονομική λιτότητα, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Γερμανίας έναντι των Ευρωπαίων γειτόνων της και των εμπορικών εταίρων. «Οι σοσιαλδημοκράτες ήταν αυτοί που άνοιξαν τον δρόμο για την επιβολή ενός καπιταλισμού turbo, ενός αχαλίνωτου καπιταλισμού», σημειώνει το «Σοτσιαλίσμους».
Λόγω της πολιτικής αυτής της σοσιαλδημοκρατίας, πολλοί από τους νέους ανθρώπους εγκατέλειψαν μαζικά στις τελευταίες εκλογές το SPD. Η «χαμένη γενιά δεν αισθάνεται ότι εκπροσωπείται πλέον από το SPD και δεν εκπροσωπείται. Το Ιδρυμα Bertelsmann εξετάζοντας τη συμπεριφορά 17,5 εκατομμυρίων νεαρών ψηφοφόρων σε 28 αντιπροσωπευτικές γερμανικές πόλεις στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η νέα γενιά γυρίζει την πλάτη στους σοσιαλδημοκράτες». Οσο πιο επισφαλής ήταν μάλιστα η κοινωνική κατάσταση σε κάθε πόλη τόσο χαμηλότερο ήταν το ποσοστό συμμετοχής όχι μόνο στις εκλογές, αλλά και στην ψήφιση των υποψηφίων του SPD. «Η πολιτική-τσουνάμι για την οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό και η σοσιαλδημοκρατία έχει απομακρύνει τη νέα γενιά από τα σοσιαλιστικά κόμματα», γράφει το «Σοτσιαλίσμους» και προσθέτει: «Στην ευρωπαϊκή συλλογική μνήμη έχει χαραχτεί ανεξίτηλα πλέον η αποτυχία του λεγόμενου Τρίτου Δρόμου. Μπλερ, Σρέντερ, Θαπατέρο, Παπανδρέου, Σόκρατες, αλλά και Ζοσπέν, Ντ’ Αλέμα και Μπερτσάνι αποδείχτηκε ότι το μόνο που έκαναν ήταν να προωθούν τα συμφέροντα των τραπεζιτών. Η σοσιαλδημοκρατία φέρει μεγάλο μερίδιο της ευθύνης για την αχαλίνωτη απελευθέρωση του καπιταλισμού».
Ο Ιγνάσιο Ραμονέ δίνει τη δική του διάσταση: Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία απώλεσε πλέον το όραμα μιας νέας κοινωνικής ουτοπίας. Οι καιροί έχουν αλλάξει. Στο μυαλό άλλωστε πολλών ανθρώπων, ακόμη και των λιγότερο εύπορων, ο καταναλωτισμός έχει θριαμβεύσει, μαζί με την επιθυμία να γίνουν πλούσιοι, να διασκεδάζουν, να ζουν σε αφθονία και να είναι ευτυχισμένοι χωρίς να αισθάνονται τύψεις. Στο πλαίσιο αυτού του κυρίαρχου ηδονισμού, που έχει καρφωθεί στο μυαλό των ανθρώπων από τη διαφήμιση και τη χειραγώγηση από τα μέσα ενημέρωσης, οι ηγέτες των σοσιαλδημοκρατών δεν τολμούν να πάνε κόντρα στο ρεύμα. Εχουν καταφέρει να πείσουν τους εαυτούς τους ότι δεν είναι βέβαιο πως οι καπιταλιστές πλουτίζουν χάρη στην υπεραξία των εργαζομένων, αλλά ότι, αντιθέτως, οι φτωχοί επωφελούνται από τους φόρους που πληρώνουν οι πλούσιοι.
Οπως λέει ο Ιταλός φιλόσοφος Ραφαέλε Σιμόνε, οι εναπομείναντες σοσιαλδημοκράτες ηγέτες νομίζουν ότι «ο σοσιαλισμός μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν η δυστυχία ξεπερνά την ευτυχία, όταν τα δεινά υπερβαίνουν κατά πολύ την ευχαρίστηση και το χάος θριαμβεύει επί των θεσμών».

ΠΗΓΗ