Τα πέντε δομικά στοιχεία της καθημερινής σκέψης

Από τη δεκαετία του 1970 ο Ράσελ Χέρλμπερτ, από το Πανεπιστήμιο της Νεβάδα στο Λας Βέγκας, καλεί ανθρώπους έξι φορές την ημέρα για να σημειώσει τις σκέψεις τους και μετά συμπληρώνει αυτά τα στοιχεία με συνεντεύξεις. Η δουλειά του υποδεικνύει πέντε βασικούς τρόπους σκέψης:

Εσωτερική ομιλία: Ακούτε λέξεις με τη δική σας φωνή.
Εσωτερική όραση: Βλέπετε μια οπτική εικόνα με τα μάτια του μυαλού σας.
Αίσθημα: Οποιοδήποτε ισχυρό συναίσθημα.
Αισθητηριακή αντίληψη: Ενα αισθητηριακό σήμα που υπερισχύει έναντι όλων των άλλων. Μπορεί να είναι φανταστικό – π.χ. να σκέφτεται κάποιος κάτι απαλό.
Μη συμβολική σκέψη: Μια έννοια που δεν συνδέεται με καμία νοερή λέξη ή εικόνα.
Συχνά αυτοί οι τρόποι σκέψης αναμειγνύονται, όπως σε αυτό το παράδειγμα:
«Η Εμα καθαρίζει την κουζίνα της. Είχε μαζέψει ένα ποτήρι από τον πάγκο και είχε παρατηρήσει δύο βάζα με μαραμένα λουλούδια. Βάζει το ποτήρι ανάποδα στο πλυντήριο πιάτων· το να βλέπει το ποτήρι και τα γύρω ποτήρια και να προσπαθεί να το χωρέσει ανάμεσά τους είναι μέρος της εμπειρίας της. Ακούει μέσα της το τρίξιμο των μαραμένων λουλουδιών (σαν να είχε μαζέψει πεσμένα ροδοπέταλα) [(φανταστικό) αισθητηριακή αντίληψη]. Ταυτοχρόνως βλέπει μέσα της τα δύο βάζα με τα μαραμένα λουλούδια και τον πάγκο με μαραμένα πέταλα (εσωτερική όραση).Αυτό το φανταστικό όραμα είναι έγχρωμο και λεπτομερές. Εχει ένα αίσθημα ότι το καθάρισμα των λουλουδιών μπορεί να περιμένει· το αίσθημα του μπορεί να περιμένει είναι με κάποιον τρόπο παρόν χωρίς λέξεις ή σύμβολα (μη συμβολική σκέψη)».
Αν δεχθείτε ότι αυτές ήταν οι σκέψεις της Εμα όταν άκουσε το «μπιπ» και άρχισε να τις κατηγοριοποιεί, λέει ο κ. Χέρλμπερτ, «τότε θα πρέπει να σηκώσετε τα χέρια ψηλά και να πείτε «δεν μπορώ να το κάνω»». Οταν η επιστήμη συλλαμβάνει τη σκέψη, η σκέψη αυτή τείνει να είναι πιο ευρεία, επισημαίνει. «Το παράδειγμα με την Εμα βρίσκεται πιο κοντά σε αυτό που κάνουν πραγματικά οι άνθρωποι και δεν νομίζω ότι η επιστήμη έχει κατορθώσει να το συλλάβει πλήρως».

ΠΗΓΗ