Διατριβή (!) για τον βασιλιά του ρεμπέτικου

Κατάφερε να κάνει τις μελωδίες του Βασίλη Τσιτσάνη... επιστήμη και να φέρει κομμάτια όπως η «Συννεφιασμένη Κυριακή» και «Τα καβουράκια» στα πανεπιστημιακά έδρανα. Ο μελετητής Νίκος Ορδουλίδης -ο οποίος πριν από μερικούς μήνες ανακηρύχτηκε διδάκτωρ του πανεπιστημίου του Λιντς- επί πέντε συναπτά έτη μελετούσε το πλούσιο τσιτσανικό έργο για τις ανάγκες της ενδιαφέρουσας διατριβής του, η οποία αποτελεί την πρώτη έρευνα που γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο για τον «άρχοντα του ρεμπέτικου». 
Τίτλος του διδακτορικού είναι «Η δισκογραφική καριέρα του Βασίλη Τσιτσάνη 1936-1983, ανάλυση της μουσικής του και τα προβλήματα της έρευνας στην ελληνική λαϊκή μουσική» και αποτελεί μια ενδελεχή ανάλυση του πλούσιου έργου του κορυφαίου Τρικαλινού συνθέτη.
«Η επιλογή του θέματος του διδακτορικού μου ελήφθη κάπως περίεργα» εξηγεί στη «δημοκρατία» ο μουσικός Νίκος Ορδουλίδης. «Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο πανεπιστήμιο του Λιντς, όπου έκανα το μάστερ μου, είχα την τύχη να έχω δύο φιλέλληνες καθηγητές. Ο ένας μάλιστα είχε κάνει τη δική του διατριβή γύρω από την κρητική μουσική. Ενα βράδυ λοιπόν, σε μια συναυλία όπου μαζί με άλλους συμφοιτητές μου παίζαμε ελληνικά κομμάτια, με πλησίασαν και μου πρότειναν να κάνω διδακτορικό με θέμα το ρεμπέτικο».
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εν λόγω σπουδές εντάσσονται... στον κλάδο της εθνομουσικολογίας, μιας επιστήμης που ανθεί πάρα πολύ στο εξωτερικό. «Εμείς εδώ στην Ελλάδα δεν μπορούμε να διανοηθούμε πώς είναι δυνατόν κομμάτια του Τσιτσάνη και του Βαμβακάρη να αποτελέσουν αντικείμενο ακαδημαϊκής έρευνας. Υπάρχει, αν μη τι άλλο, προκατάληψη».
Το πρόβλημα για τον 31χρονο μελετητή, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από τη Νάουσα, ήταν αναμφίβολα ότι δεν είχε επιχειρηθεί ποτέ ξανά κάτι αντίστοιχο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την πρώτη έρευνα -πάντα σε ακαδημαϊκό επίπεδο- για το έργο μη Δυτικού συνθέτη παγκοσμίως!
«Δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να είναι μια διατριβή μόνο για τον Τσιτσάνη, αλλά έπρεπε να μπουν και κάποιες βάσεις προκειμένου το θέμα να είναι αντιληπτό» εξηγεί ο κ. Ορδουλίδης. «Επρεπε λοιπόν να αναλύσω τους λαϊκούς ρυθμούς. Να πω δηλαδή τι είναι το ζεϊμπέκικο και τι το χασάπικο. Γι' αυτό και υπάρχουν κομμάτια στη διατριβή μου πιο γενικά. Να σημειωθεί μάλιστα ότι στη διατριβή μου έχω ασχοληθεί μόνο με τις πρωτότυπες ηχογραφήσεις των τραγουδιών του».
Κατά τη διάρκεια της πενταετούς έρευνάς του ο μουσικός είχε την ευκαιρία να διακρίνει τη μουσική ευφυΐα του Τσιτσάνη. «Αντιλήφθηκα ότι είχε έναν ξεχωριστό τρόπο σκέψης. Δεν επρόκειτο για έναν κοινό μουσικό. Αλλά είχε το χάρισμα να βλέπει μπροστά. Τουλάχιστον αυτό συνειδητοποίησα».
Ο πιανίστας, ο οποίος για περίπου 10 χρόνια έχει ζήσει στη Θεσσαλονίκη παίζοντας σε μπουάτ της συμπρωτεύουσας, την περίοδο αυτή ανασυντάσσεται. «Προσπαθώ να αποφασίσω αν θέλω να ακολουθήσω ακαδημαϊκή καριέρα ή να συνεχίσω να είμαι στο πάλκο. Εχω κάνει κάποιες αιτήσεις στο εξωτερικό και περιμένω απαντήσεις».
Σύμμαχος ο γιος του μουσικοσυνθέτη
Συμπαραστάτης του στη μαραθώνια καταγραφή του υλικού του Βασίλη Τσιτσάνη ήταν ο γιος του μουσικοσυνθέτη Κώστας. Ο τελευταίος χρηματοδότησε ένα μέρος της διατριβής, ενώ παρείχε στον μελετητή απλόχερα και το πλούσιο αρχείο του.
«Αν δεν γνώριζα τον Κώστα, πιστεύω ότι αυτό το διδακτορικό δεν θα τελείωνε ποτέ» τονίζει ο κ. Ορδουλίδης λέγοντας ότι η γνωριμία τους έγινε μέσω του... συμβατικού ταχυδρομείου. «Με το που με δέχτηκε το πανεπιστήμιο βρήκα τη διεύθυνσή του και του έστειλα γράμμα. Με πήρε αμέσως τηλέφωνο και μου πρότεινε όταν θα επιστρέψω Ελλάδα να τον συναντήσω. Οπερ και εγένετο!».
Μαζί με τον Κώστα Τσιτσάνη μάλιστα ο 31χρονος μουσικός έχει ιδρύσει μια πολιτιστική εταιρία, που ασχολείται με την έρευνα της μουσικής του ρεμπέτη, αλλά και μια ορχήστρα της οποίας τα μέλη αναπαράγουν τις πρώτες ηχογραφήσεις των τραγουδιών του συνθέτη με μια πιο «φρέσκια» ματιά.Γιώτα Βαζούρα - Δημοκρατία