Προηγμένο όργανο προσφέρει πραγματικές φωτογραφίες εξωπλανητών

Έπειτα από μια δεκαετία προσπαθειών, το πιο προηγμένο όργανο για την άμεση παρατήρηση πλανητών εκτός του Ηλιακού Συστήματος τέθηκε σε λειτουργία σε τηλεσκόπιο της Χιλής.
Το νέο όργανο, με την ονομασία Gemini Planet Imager (GPI, Σύστημα απεικόνισης πλανητών τηλεσκοπίου Gemini) είναι ένα από τα ελάχιστα συστήματα που μπορεί να...
ξεχωρίζει το αμυδρό φως των εξωπλανητών μέσα στην εκτυφλωτική λάμψη των μητρικών τους άστρων.

Αθλος

Από τους 1.000 και πλέον εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα, λιγότεροι από 20 έχουν γίνει άμεσα ορατοί. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, οι αστρονόμοι μπορούν μόνο να συμπεραίνουν την ύπαρξη ενός πλανήτη από τη συμπεριφορά του μητρικού άστρου.
Η δυνατότητα άμεσης παρατήρησης είναι ένας πραγματικός τεχνικός άθλος. Όπως σχολιάζουν οι υπεύθυνοι του GPI, το να διακρίνει κανείς έναν εξωπλανήτη δίπλα στο άστρο του είναι «σαν να προσπαθεί να δει μια πυγολαμπίδα που πετά δίπλα σε μια λάμπα χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά». Το GPI βρίσκεται εγκατεστημένο στο Gemini North, ένα τηλεσκόπιο με κάτοπτρο 8 μέτρων που λειτουργεί στη Χιλή. Έπειτα από τις πρώτες δοκιμές, κατά τις οποίες έστρεψε τα μάτια του στον δορυφόρο του Δία Ευρώπη, το νέο όργανο απέδειξε το ταλέντο του στην απεικόνιση μακρινών κόσμων.
Στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης που πραγματοποιείται στην Ουάσινγκτον, οι υπεύθυνοι του GPI παρουσίασαν ένα νέο πορτρέτο ενός πλανήτη που περιφέρεται γύρω από το Βήτα του Οκρίβα, ένα άστρο στον ομώνυμο αστερισμό. Σε μια άλλη παρατήρηση, το GPI κατασκόπευσε τον δίσκο σκόνης που περιβάλλει ένα άλλο άστρο και δεν αποκλείεται να αποτελείται από τα απομεινάρια του σχηματισμού πλανητών.
«Ακόμα και αυτές οι πρώτες εικόνες είναι μια τάξη μεγέθους καλύτερες από ό,τι στην προηγούμενη γενιά οργάνων» δηλώνει ο Μπρους Μάκιντος του αμερικανικού Εθνικού Εργαστηρίου «Λόρενς Λίβερμορ», επικεφαλής της ομάδας που σχεδίασε και κατασκεύασε το όργανο.
Το GPI περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ένα σύστημα με καθρέπτες «προσαρμοστικής οπτικής», το οποίο αντισταθμίζει τις παραμορφώσεις της γήινης ατμόσφαιρας. Διαθέτει φασματογράφο καθώς και έναν «στεμματογράφο», ένα σύστημα που μπλοκάρει το φως του άστρου για να αναδείξει την αμυδρή λάμψη των πλανητών του.
Το όργανο βλέπει την υπέρυθρη, ή θερμική, ακτινοβολία την οποία εκπέμπουν οι μεγάλοι, αέριοι πλανήτες, ειδικά στα πρώτα στάδια της ζωής τους. Η φασματική ανάλυση αυτής της ακτινοβολίας μπορεί σε επόμενη φάση να αποκαλύψει λεπτομέρειες για τη σύσταση των πλανητών.
Λόγω της επίδρασης της γήινης ατμόσφαιρας, το GPI δεν θα μπορέσει ποτέ να διακρίνει μικρότερους πλανήτες στο μέγεθος της Γης.Η ίδια τεχνολογία θα μπορούσε όμως να αξιοποιηθεί μελλοντικά σε διαστημικά τηλεσκόπια, τα οποία δεν επηρεάζονται από την ατμόσφαιρα.
Όπως προβλέπει ο Δρ Μάκιντος, «μια μέρα θα υπάρξει ένα όργανο που μοιάζει με το GPI σε κάποιο τηλεσκόπιο στο Διάστημα. Οι εικόνες και τα φάσματα που θα δώσει αυτό το όργανο θα δείχνουν μια μικρή γαλάζια κουκκίδα, η οποία θα είναι μια νέα Γη».
Πηγή: tovima.gr