Η Ελλάδα υιοθετεί τους κανόνες της ΕΕ για την αντιμετώπιση διασυνοριακών υποθέσεων διαζυγίων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως στην απόφαση της Ελλάδας να υιοθετήσει, όπως έχουν ήδη κάνει άλλα 15 κράτη μέλη, τους κανόνες της ΕΕ που δίνουν τη δυνατότητα στα διεθνή ζευγάρια να επιλέγουν ποιας χώρας η νομοθεσία θα εφαρμόζεται σε περίπτωση διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού τους. Οι νέοι κανόνες, που ισχύουν από τον Ιούνιο του 2012, θεσπίστηκαν σε συνέχεια της πρώτης απόφασης των κρατών μελών της ΕΕ να προωθήσουν τη διαδικασία ολοκλήρωσης μέσω του μηχανισμού ενισχυμένης συνεργασίας (IP/10/347). Η ενισχυμένη συνεργασία, που καθιερώθηκε με τη Συνθήκη της Νίκαιας το 2001 αλλά δεν είχε ποτέ χρησιμοποιηθεί πριν από την Επιτροπή Barroso II, δίνει τη δυνατότητα σε εννέα τουλάχιστον κράτη μέλη να εφαρμόζουν μέτρα ακόμη και αν δεν μπορέσουν να καταλήξουν σε συμφωνία και τα 28 κράτη μέλη. Στην περίπτωση των κανόνων διαζυγίου, η διαδικασία αυτή έδωσε τη δυνατότητα σε αρχικά 14 χώρες (βλ. ιστορικό) να συμφωνήσουν, το 2011, σε έναν κανονισμό, τον οποίο υιοθέτησε στη συνέχεια η Λιθουανία, το 2012, (IP/12/1231) και η Ελλάδα, σήμερα. Ο κανονισμός παρέχει στα ζευγάρια ασφάλεια δικαίου και αποτρέπει την «εσπευσμένη προσφυγή στο δικαστήριο» και την αναζήτηση της πλέον ευνοϊκής νομοθεσίας σε περίπτωση διαζυγίου, ενώ παράλληλα αποφεύγονται συναισθηματικά και οικονομικά επαχθείς διαδικασίες.
«Οι κανόνες της ΕΕ για τις διασυνοριακές υποθέσεις διαζυγίου άνοιξαν νέες προοπτικές για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Έδειξαν την πορεία που μπορεί να ακολουθηθεί όταν η έλλειψη ομοφωνίας αποτελεί τροχοπέδη για την εφαρμογή στην πράξη των νομοθετικών καινοτομιών της συνθήκης της Λισαβόνας», δήλωσε η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για τη Δικαιοσύνη, Βίβιαν Ρέντινγκ. «Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι ένα ακόμη κράτος συμμετέχει στην ενισχυμένη συνεργασία, που βοηθά τα διεθνή ζευγάρια να αντιμετωπίσουν τη διαδικασία διαζυγίου. Καθώς, η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων δίνει τη δυνατότητα σε άνδρες και γυναίκες απ’ όλη την Ευρώπη να έλθουν σε επαφή και να ερωτευτούν, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει ασφάλεια δικαίου σε περίπτωση διαζυγίου».
Στόχος του κανονισμού για το εφαρμοστέο δίκαιο σε περίπτωση διαζυγίου είναι η παροχή βοήθειας στα ασθενέστερα μέρη. Τα διεθνή ζευγάρια θα είναι σε θέση να συμφωνούν εκ των προτέρων ποιο δίκαιο θα εφαρμόζεται σε περίπτωση διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού τους. Σε περίπτωση που το ζευγάρι δεν μπορεί να συμφωνήσει, οι δικαστές θα έχουν στη διάθεσή τους κοινή μέθοδο για να αποφασίζουν ποιας χώρας η νομοθεσία πρέπει να εφαρμοστεί. Ο κανονισμός, που ισχύει από τις 21 Ιουνίου 2012, δεν έχει επιπτώσεις στους εθνικούς νόμους περί διαζυγίου ή γάμου, ούτε προβλέπει την υιοθέτηση κανόνων που επηρεάζουν ουσιαστικά το οικογενειακό δίκαιο των κρατών μελών.
Με σχεδόν 1 εκατομμύριο διαζύγια στην ΕΕ το 2009 (στοιχεία της Eurostat), οι κανόνες αυτοί βοηθούν τα ζευγάρια διαφορετικών εθνικοτήτων, εκείνα που ζουν χωριστά σε διαφορετικές χώρες ή ζουν μαζί σε χώρα άλλη από τη χώρα καταγωγής τους, και τα προστατεύει από πολύπλοκες, μακροχρόνιες και επώδυνες διαδικασίες.
Η νομοθεσία για το διαζύγιο δίνει το παράδειγμα για το πώς μπορούν να ξεπεραστούν οι διαφωνίες μεταξύ των κρατών μελών σε άλλους τομείς πολιτικής, όπου χρησιμοποιείται η ενισχυμένη συνεργασία: το ενιαίο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της ΕΕ (MEMO/12/971) και η πρόταση για τη φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (IP/13/115).